Hoe bacteriën in vorm raken

Een mogelijke route naar nieuwe antibiotica tegen pneumokokken is het ontwikkelen van een middel dat effectief het celdelingsproces verstoort. Een onderzoeksteam onder leiding van Jan-Willem Veening, van de afdeling Moleculaire Genetica van de Rijksuniversiteit Groningen, heeft onlangs een eiwit geïdentificeerd, genaamd StkP, dat een belangrijke rol bij dit proces speelt.

Een intrigerende vraag is hoe ovaalvormige bacteriën, zoals de menselijke pathogeen Streptococcus pneumoniae (de pneumokok), weten wanneer ze moeten delen zodat ze geen ronde of langwerpige dochtercellen produceren.

Met behulp van biochemische en microscopische technieken hebben de onderzoekers aangetoond dat StkP naar het midden van de cel migreert en daar belangrijke eiwitten reguleert die betrokken zijn bij de celdeling. Wanneer StkP afwezig is, verliezen de pneumokokken hun karakteristiek ovale vorm en worden ze staafvormig. De staafvormige pneumokokken zijn minder virulent, omdat ze in die vorm gemakkelijk herkend kunnen worden door het menselijk immuunsysteem. Omdat StkP binnen alle ziekteverwekkende pneumokokken voorkomt en essentieel is voor hun virulentie, zou dit eiwit een uitstekende kandidaat zijn om nieuwe antibiotica te ontwikkelen.

Over dit onderzoek verscheen een publicatie in PNAS.

Nadere informatie:

Dr. J.W. Veening, assistant-professor Moleculaire Genetica bij het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute en Centre for Synthetic Biology van de RUG, j.w.veening@rug.nl , tel. 050-363 2408.