Chirality Medal voor Ben Feringa

De internationale Chirality Medal is dit jaar toegekend aan prof.dr. Ben L. Feringa. Feringa is hoogleraar synthetische organische chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij de naar Jacobus van ’t Hoff vernoemde leerstoel bekleedt. De Chirality Medal wordt uitgereikt op het Symposium on Chirality dat dit jaar in Colarado wordt gehouden. Onder de eerder winnaars van deze prestigieuze onderscheiding bevinden zich Ryoji Noyori en K. Barry Sharpless, twee chemici die in 2001 de Nobelprijs kregen voor hun werk aan chirale katalyse.

Onder chiraliteit (van het Griekse cheir: hand) verstaan chemici het verschijnsel dat sommige moleculen in twee vormen voorkomen die – net als een linker- en rechterhand - elkaar spiegelbeeld zijn. Als het gaat om geneesmiddelen kan dit onderscheid grote gevolgen hebben voor de werkzaamheid van het middel. Het kan voorkomen dat het ene spiegelbeeld genezende werking heeft en het andere een bijzonder ongewenste bijwerking. Het Softenon-drama uit de zestiger jaren wordt daarbij vaak als voorbeeld genoemd. Chemici, waaronder Feringa, hebben daarom veel onderzoek verricht naar methoden om chemische stoffen zo te maken dat slechts één spiegelbeeld ontstaat. Ook de ontdekking van een door licht aangedreven moleculaire motor door Feringa (1999, gepubliceerd in Nature) kwam voort uit onderzoek naar chirale verbindingen.