Nul ervaring in het onderwijs en daar stond ik dan… 24 paar ogen staarden naar mijn zenuwachtige glimlach. Ik kon hen bijna horen denken: gaat zíj́ ons inspireren, uitdagen en iets bijbrengen dit jaar? Mijn hoofd draaide overuren. De dagen daarvoor had ik al bedacht wat ik zou kunnen zeggen, maar op dat moment leek dat niet meer zo gepast, spontaan of grappig. Toen zette ik de knop om. In plaats van me te laten overweldigen door de zenuwen voelde ik een golf van vastberadenheid door mij heen gaan. En daar ging ik; mijn eerste les als docent Nederlands. Het voelde als de openingsscène van een nieuw boek, waarvan ik op dat moment alleen nog maar de eerste bladzijde las.

Verwachtingen vs. realiteit

Het onderwijs is een andere tak van sport dan de studies die ik hiervoor volgde, Taalwetenschap en Logopedie. Voor een buitenstaander lijkt het zo makkelijk: leerlingen aan het werk zetten en hup, zij leren iets bij. Zo simpel is het dus niet. Kijk, de ideale leerling gaat rustig zitten, pakt zijn boeken, pen in de aanslag, maakt aantekeningen, doet de opdrachten keurig, is gemotiveerd om te leren en spreekt alleen met zijn buurman over het vak Nederlands. Van zo’n ideale leerling zit er een, en als je pech hebt geen enkele in een klas. Je kunt je misschien wel voorstellen hoe de andere 23 leerlingen zich dan gedragen. Als docent in wording moet je met al deze leerlingen om kunnen gaan. Hoe doe je dat?

Cursus in sneltreinvaart

Bij de eenjarige master Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs (LVHO) krijg je de cursus ‘hoe-word-ik-een-goede-docent’ in sneltreinvaart en daar komt heel veel bij kijken. De bedoeling is dat je na een jaar zelfstandig en vastberaden voor de klas staat en daarnaast ook alles weet van onderwijskunde, vakinhoud en pedagogiek. Deze master omvat drie stages binnen eenzelfde school en stellen je in staat om verschillende competenties te ontwikkelen binnen je eigen groei en ontwikkeling als docent. De week voordat je les gaat geven leer je in (intensieve) colleges over orde, een positief en veilig leerklimaat en over het stimuleren en motiveren van leerlingen. Tijdens deze voorbereidingsweek word je stap voor stap voorbereid op je rol als docent. En dan: de praktijk, voor het ‘echie’.

Voor de klas

Natuurlijk sta je in het begin niet gelijk in je eentje voor de klas. In principe start je met masterstage 1 in september en observeer je vooral lessen van je vakcoach en andere docenten. Maar zoals ik altijd alles nét een beetje anders wil doen, zo ook deze keer. Ik had heel bewust met mijn vakcoach de afspraak gemaakt om direct al (deel)lessen te gaan geven, om meerdere redenen. Ten eerste had dit te maken met het beeld dat ik wilde overbrengen op de leerlingen. Ik wilde niet ‘de stagiaire achterin de klas’ zijn. Ten tweede wilde ik het ook maar gelijk gaan doen: ervaren hoe het is om voor de klas te staan en ontdekken of deze master een goede keuze voor mij is. En óf het wat voor mij is! Ik slaagde erin om in de eerste weken alle fundamentele elementen van een effectieve les te realiseren. De basis is er, de volgende stap is om aan ingewikkeldere vaardigheden te werken. Je kunt dan denken aan het verkrijgen van inzicht in hoe leerlingen leren, hoe je alle leerlingen kunt activeren en hoe je ervoor kunt zorgen dat je leerlingen kunt betrekken bij de les. 

Mijn gereedschapskist

Het werd dus tijd om mijn gereedschapskist aan te vullen met vaardigheden die ik nodig heb om nog effectiever les te kunnen geven. Na de herfstvakantie ben ik gestart met masterstage 2, waarbij ik werk aan deze vaardigheden. Hier is ook meer ruimte voor, omdat je de basis van het lesgeven al onder de knie hebt. Het lijkt dus ambitieus om binnen een jaar deze master te behalen, en ja, het is ook hard en veel werken. Maar als een leerling in de enquête zegt: ‘Ze doet het heel goed en ze heeft een fijne rustige uitstraling!’, dan krijg ik veel energie. Zulke uitspraken zijn een bevestiging van dat ik in het onderwijs wel goed zit. Op naar de volgende bladzijdes van dit nieuwe boek!