ERC Starting Grant voor medicatie met nanodeeltjes

Anna Salvati, assistant professor bij de onderzoeksgroep Farmacokinetiek, Toxicologie en Targeting (Groningen Research Institute of Pharmacy) heeft een ERC Starting Grant van 1,5 miljoen euro ontvangen. Zij gaat uitzoeken hoe nanodeeltjes, die geneesmiddelen kunnen transporteren, door cellen worden opgenomen en verwerkt.

Wanneer een geneesmiddel via de mond of via een infuus wordt toegediend, komt het in het hele lichaam terecht. Dit is een van de redenen waarom zoveel geneesmiddelen bijwerkingen hebben. Het zou een hele verbetering zijn wanneer het mogelijk was een geneesmiddel alleen in die cellen te krijgen waar het geneesmiddel nodig is. Het is mogelijk om nanodeeltjes, zoals klein vetbolletjes of structuren van polymeren, zo te ontwerpen dat ze geneesmiddelen naar specifieke plekken in het lichaam transporteren. Er is echter weinig bekend over de manier waarop cellen vervolgens omgaan met de aangeleverde nanodeeltjes.

‘Daarom is het toepassen van nanogeneesmiddelen bij patiënten zo lastig’, vertelt Salvati. Zij wil daarom de interactie tussen nanodeeltjes en cellen bestuderen en uitzoeken hoe nanodeeltjes door cellen worden opgenomen en binnen de cel worden verwerkt. ‘Want het is erg lastig om goede transportdeeltjes te ontwerpen wanneer we niet eens weten hoe een nanodeeltje een cel binnenkomt.’ Op dit moment verloopt het ontwerp doorgaans met vallen en opstaan door de deeltjes met de meest efficiënte transportwerking uit te zoeken en die weer te verbeteren, maar die aanpak levert vaak geen succes op.

Salvati gaat daarom bestuderen hoe cellen precies de kunstmatige nanodeeltjes opnemen en waarom cellen de nanodeeltjes vervolgens doorsturen naar bepaalde delen binnen de cel. ‘Wanneer nanodeeltjes bijvoorbeeld direct worden doorgesluisd naar een lysosoom, de afvalverwerker van de cel, zal het geneesmiddel in de nanodeeltjes dat niet overleven.’ Een beter begrip van hoe cellen omgaan met nanodeeltjes zal het mogelijk maken om effectieve transportdeeltjes te maken die het geneesmiddel precies daar brengen waar het nodig is.

Het ERC-project, met de naam NanoPaths, zal vijf jaar duren. Anna Salvati is een jaar geleden aan de Rijksuniversiteit Groningen aangesteld als Rosalind Franklin Fellow. Zij legt de uitdagingen van haar onderzoeksveld uit in deze video.