Tweede Kamerverkiezingen 2021

Op volgorde van het lijstnummer:

De campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 draaide om de vraag of er behoefte was aan politieke vernieuwing. Het was deels ook de campagne van een nieuwe generatie lijsttrekkers.

Regeringspartijen CDA en D66 dachten een mogelijk toekomstige premier in huis te hebben met respectievelijk Wopke Hoekstra en Sigrid Kaag, beiden minister in het demissionaire kabinet. Minister van Financiën Wopke Hoekstra werd lijsttrekker nadat Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (die de interne lijsttrekkersverkiezing had gewonnen) zich terugtrok om zich  als verantwoordelijk minister te richten op het coronabeleid.

Bij de oppositiepartijen stonden eveneens nieuwe namen bovenaan de kieslijst, al was dit veelal een bestendiging van een vernieuwing die de voorgaande jaren al in de Tweede Kamerfracties had plaatsgevonden. Lillian Marijnissen (dochter van partijboegbeeld Jan) trok de lijst van de SP, terwijl Esther Ouwehand op de eerste plaats stond bij de Partij van de Dieren, Farid Azarkan bij Denk en Liane Den Haan bij 50PLUS.

Na het harde oordeel van de parlementaire ondervragingscommissie over de toeslagenaffaire besloot PvdA-leider Lodewijk Asscher zich terug te trekken uit de landelijke politiek; hij achtte zich als toenmalig minister van Sociale Zaken medeverantwoordelijk voor de effecten van het gevoerde beleid. Partijvoorzitter en oud-minister Lilianne Ploumen werd de nieuwe PvdA-lijsttrekker. Demissionair premier Mark Rutte maakte een andere afweging en stond twee maanden na de val van zijn kabinet weer bovenaan de VVD-lijst.

Na drie opeenvolgende kabinetten-Rutte domineerde de zoektocht naar een nieuwe politieke koers de campagne, zeker in de media. Over de gewenste richting  liepen de meningen uiteen. Op links werd gewezen op de behoefte aan oplossingen voor de groeiende (sociaaleconomische) ongelijkheid, toenemende marktwerking en de problemen in de volkshuisvesting en de zorg. GroenLinks viel op door zich te concentreren op de samenwerking tussen link-progressieve partijen, en zich minder af te  zetten tegen (centrum)rechtse partijen. De uiterst-rechtse partijen stelden op hun beurt kritiek op migratie en de Europese Unie centraal in hun betoog. De regeringspartijen CDA en D66 sorteerden eveneens openlijk voor op een nieuwe koers, al was dit primair onder de noemer van een ander soort leiderschap. Met name D66 bouwde haar campagne expliciet rond dit thema: lijsttrekker Sigrid Kaag wist in de campagne succesvol aandacht te genereren met de slogan ‘stem voor nieuw leiderschap’.

De thematiek van leiderschap kreeg extra gewicht door de coronapandemie. In de winter van 2020 op 2021 kende deze zijn beleidsmatige zwaartepunt met het begin van het vaccinatieprogramma, de invoering van verplichte lockdowns en van de avondklok. In deze unieke omstandigheid was de impact van het overheidsbeleid direct voelbaar voor alle burgers. De regeringskopstukken waren bovendien uiterst zichtbaar. Premier Rutte en minister voor volksgezondheid De Jonge (CDA) hielden herhaaldelijk persconferenties, met hoge kijkcijfers. In december 2020 hield Rutte ook een toespraak vanuit het Torentje, die door liefst 8,4 miljoen mensen live op televisie werd gevolgd. Ook aan het begin van de pandemie had Rutte zo’n rechtstreeks uitgezonden toespraak gehouden. Het was de eerste keer sinds Joop den Uyl in de oliecrisis van 1973 dat een premier het volk direct toesprak in een speciale televisie-uitzending. Dit alles straalde vooral  af op de VVD en het leiderschap van Rutte, en was tegelijkertijd voor andere partijen een kans om zich tegen de koers af te zetten. Zo onderscheidde D66-leider Sigrid Kaag zich door in het RTL-televisiedebat als enige te pleiten voor meer vrijheid voor gevaccineerden, terwijl Forum voor Democratie zich juist opwierp als een thuis voor vaccinsceptici. Beiden wisten daar ook electoraal mee te scoren. 

Het DNPP beheert een uitgebreide collectie van affiches van Nederlandse politieke partijen. Hieronder vallen ook de affiches die gebruikt zijn tijdens de Tweede Kamerverkiezingen 17 maart 2021. Let wel, dit betreft niet per definitie een compleet overzicht van alle affiches die zijn gebruikt tijdens de verkiezingscampagne.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021 won de VVD één zetel, waarmee de partij op een totaal van 34 kwam. Hoewel deze winst bescheiden lijkt, was het in vergelijking met de peilingen van de voorgaande jaren een groot succes. De uitslag was voor de VVD bovendien ruimschoots genoeg om de grootste fractie in de Kamer te blijven. De kiezer bekroonde met 24 zetels een uiterst succesvolle campagne van D66, waarmee de partij onder Kaag de beste verkiezingsuitslag ooit wist te evenaren. Onder leiding van partijoprichter Hans van Mierlo had D66 in 1994 eveneens 24 zetels behaald. Mede door dit succes van D66 betekende de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 een historisch slechte uitslag voor de linkse partijen. Geen enkele linkse partij kwam boven de tien zetels uit. Vier partijen kwamen voor het eerst in de Tweede Kamer: Volt, JA21, BBB en BIJ1. Forum voor Democratie was bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2019 nog de grootste partij geworden. Dat resultaat konden zij niet evenaren, maar dankzij een succesvolle campagne tegen het coronabeleid groeide de partij wel van 2 naar 8 zetels.

Voor een compleet overzicht van de verkiezingsuitslag verwijzen wij naar de Kiesraad.