Orthopedagogiek

Toen ik mijn studiekeuze maakte, had ik helder voor mijzelf dat ik iets wilde gaan studeren waarbij ik mensen kon helpen. Door mijn affiniteit met kinderen kwam ik op de Bacheloropleiding Pedagogische Wetenschappen en daarna de Master-track Orthopedagogiek in Groningen uit.

Na het behalen van mijn Masterdiploma, ben ik kort werkzaam geweest als assistent-onderzoeker binnen het UMCG bij een onderzoek naar de effectiviteit van een systemische interventie voor delinquente jeugd. Daar rolde ik als het ware in. Uiteindelijk kwam van het één het ander en werk ik nu binnen Jeugdhulp Friesland als GZ-psycholoog met kinderen van verschillende leeftijden met verschillende problematiek. Ik geef therapieën aan kinderen die opgenomen zijn op Behandelcentrum Woodbrookers, of aan kinderen die in een gezinshuis of pleeggezin wonen. Daarnaast heb als behandelcoördinator de taak om te zorgen voor een gestroomlijnde behandeling aan zowel het kind als het gezin. Dat betekent dat ik een passend behandelplan opstel, met doelen voor het hele gezin, waarin staat met welke interventies wij deze doelen proberen te behalen.

Het is lastig om vanuit de schoolbanken volledig voorbereid te zijn op wat er in een functie als Gedragswetenschapper op je af komt. Het aansturen van teams, het uitvoeren van protocollaire behandelingen en het doen van diagnostisch onderzoek zijn taken die veel verantwoordelijkheid met zich meebrengen. Met deze verantwoordelijkheid moet je leren omgaan en daarvoor moet je na je opleiding ervaring opdoen. Wat mij erg heeft geholpen, is toegerust te zijn met de basiskennis vanuit de opleiding. Daarnaast heb ik besloten om nog een post-master opleiding te volgen.

Momenteel ben ik bezig met de post-master opleiding tot Klinisch Psycholoog Kind en Jeugd. Ik wil nog meer weten over hoe ik de gezinnen en kinderen die bij ons komen zo goed mogelijk kan helpen.

Voordat ik daarmee begon, heb ik op verschillende plekken in de jeugdhulpverlening gewerkt als gedragswetenschapper (Elker) en behandelcoördinator (Yorneo). In deze functies adviseerde ik vooral hulpverleners in hun hulpverleningstrajecten met kinderen, jongeren en gezinnen. Ik dacht mee met het vormgeven van passende behandeling, maar ook wanneer er sprake was van onveiligheid voor de kinderen of jongeren als gevolg van kindermishandeling. Daarnaast dacht ik ook op beleidsniveau mee over het inhoudelijke beleid. Bijvoorbeeld over het ontwikkelen van een werkwijze rondom het signaleren van onveiligheid in gezinnen of over het implementeren van screeningslijsten in de hulpverlening.

Op dit moment werk ik alleen, maar in mijn eerdere functies werkte ik in teamverband. Ik werkte als gedragswetenschapper samen met een team van hulpverleners, praktijkbegeleiders en unithoofden (teamleiders). Daarnaast werkte ik ook samen met andere gedragswetenschappers van andere teams en andere afdelingen. Dat is volgens mij ook wel een kenmerkend aspect van je functie als gedragswetenschapper: je werkt met veel verschillende mensen samen. In de hulpverlening aan cliënten, in werkgroepen, samen met je teamleider, met mensen uit de staf (bijvoorbeeld beleidsmedewerkers, kwaliteitsmedewerkers). Het samenwerken met veel mensen binnen verschillende functies maakt ook dat je goed moet kunnen schakelen: soms kijk je samen met een hulpverlener heel precies naar wat een specifieke cliënt nodig heeft en soms ben je juist heel erg bezig met grote lijnen, omdat je voor de hele organisatie een beleidsstuk moet schrijven. Juist die combinatie vond ik heel leuk. De reden dat ik onlangs heb gekozen om zelfstandig te gaan werken, was omdat ik graag zelf meer in direct contact met cliënten wilde werken.

Tijdens mijn opleiding orthopedagogiek heb ik vooral veel geleerd over de achtergronden van problematiek bij kinderen en ouders en over de theoretische modellen van hoe bepaalde problematiek op elkaar inwerkt. Ook heb ik in de opleiding veel geleerd over evidence-based behandeling van de diverse problematiek die je tegenkomt als orthopedagoog. Omdat Orthopedagogiek een wetenschappelijke opleiding is, heb ik (vooral vlak na mijn studie) de praktische vaardigheden wel gemist. Wanneer je net aan het werk bent, komt er veel op je af. Niet alleen het feit dat je je kennis in de praktijk moet gaan brengen, maar ook het feit dat je werkt binnen een organisatie waarbinnen je ook te maken hebt met financiën, wachtlijsten en verschillende collega’s. En dat is veel!

Tijdens mijn opleiding had ik graag wat meer ervaring opgedaan met het voeren van gesprekken met cliënten, maar ook met hulpverleners en collega’s. En wat het betekent om in een organisatie te werken waar niet alles zo mooi gaat ‘zoals in de boekjes’. Tijdens mijn opleiding heb ik veel geleerd over de inhoudelijke adviezen die je als orthopedagoog aan hulpverleners geeft, maar minder over de manier waarop je die adviezen geeft. Hoe zorg je dat je goed aansluit bij je cliënten en collega’s? En hoe zorg je dat jouw inhoudelijke advies ook praktisch goed uitgevoerd kan worden? Ik denk dat het daarom ook tijdens de opleiding al belangrijk is om je een beeld te vormen van hoe je geleerde theorieën vertaalt naar de praktijk. Het maken van die vertaling is een belangrijke taak van de gedragswetenschapper binnen de jeugdzorg.

Een combinatie van vrijwilligerswerk en bijbanen heeft me geholpen om zicht te krijgen op meer praktische aspecten van het werken als orthopedagoog. Door als vrijwilliger op een basisschool remedial teaching te geven aan een aantal leerlingen, leer je hoe je contact moet maken met kinderen in een leersituatie. Je leert ‘behandelingen’ vormgeven en je leert samenwerken met leerkrachten. Ook het observeren in de klas was hierbij belangrijk. Door na mijn studie een aantal maanden als groepsleider te werken, wist ik als orthopedagoog beter hoe ik mijn adviezen echt goed kon toespitsen op de praktijk van de hulpverlening.

Mijn advies aan aankomende en huidige studenten zou zijn dat het belangrijk is om tijdens en meteen na je studie een netwerk op te bouwen. Probeer een inhoudelijk relevante bijbaan te vinden en zorg ervoor dat je contact houdt met mensen die je via je bijbaan of via je stage kent. Ga in gesprek met mensen, doe vrijwilligerswerk. Op een aantal cruciale momenten in mijn carrière waren er mensen die aan mij dachten bij een bepaalde vacature. En wees niet te bang om kleine klussen aan te pakken. Door bewust bezig te zijn met het opdoen van ervaring leer je hoe jouw vak in de praktijk werkt en vooral ook hoe jij zelf in de praktijk werkt.

Ik ben Margriet Moek- Kremer. In 2005 ben ik afgestudeerd als basis- orthopedagoog aan de Rijksuniversiteit Groningen en in maart 2016 heb ik de Generalisten- opleiding van de UPO-G afgerond. Daarvoor heb ik Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) gedaan.

Sinds 2007 werk ik bij Promens Care. Promens Care is een organisatie die zorg, ondersteuning, begeleiding en behandeling biedt aan mensen met een verstandelijke en/of psychiatrische beperking, vanaf de zwangerschap tot het eind van het leven. Promens Care is vanaf januari 2015 een samenwerking aangegaan met de NOVO, COSIS genaamd.

Ik ben altijd werkzaam geweest in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Ik heb gewerkt als groepsbegeleider bij Visio de Brink in Vries en als zorgcoördinator bij de Trans in Nooitgedacht. Na het afronden van de opleiding Orthopedagogiek heb ik enkele jaren als gezinsbehandelaar bij Driever’s Dale gewerkt. Ik voelde op een gegeven moment dat ik er aan toe was om als orthopedagoog aan de slag te gaan. Deze kans kreeg ik bij Promens Care. De route die ik in mijn loopbaan heb gevolgd, vind ik heel nuttig. Ik heb verschillende hulpverleningsrollen vervuld, waardoor mijn adviezen dichtbij het primaire proces: de cliënt en / of het cliëntsysteem staan.

De meeste orthopedagogen en psychologen binnen Promens Care werken als hoofdbehandelaar. Dit houdt in dat wij complementair samenwerken met het betrokken locatiehoofd en eindverantwoordelijk zijn voor de inhoud van de behandeling. Als orthopedagoog werk je in de functie van gedragswetenschapper en vallen we samen met de artsen, fysiotherapeuten, logopedisten, speltherapeuten, etc. onder het COSIS Expertisecentrum.

Als orthopedagoog heb ik vier kerntaken: behandeling, advisering, beleidsontwikkeling en deskundigheidsbevordering. Samen met twee andere orthopedagogen ben ik verbonden aan een team van tien gezinsbehandelaren. De gezinsbehandelaren zijn post-hbo geschoold in de oplossings- (progressie) en systeemgerichte intensieve ambulante gezinsbehandeling (IAG). Binnen gezinsbehandeling bieden we verschillende ambulante producten aan, deze behandelingen worden veelal in de thuissituatie geboden. We bieden Video Hometraining (VHT): waarbij met behulp van videobeelden wordt gekeken naar geslaagd contact tussen ouder en kind met als doel betere afstemming tussen de gezinsleden. Het Portage Programma Nederland (PPN): een ontwikkelingsstimuleringsprogramma voor jonge kinderen en hun houders. Bij veiligheidsvraagstukken, zoals Huiselijk Geweld en of Kindermishandeling werken we vanuit de oplossingsgerichte benaderingswijze ‘Signs of Safety’.

Ook vervul je als gedragswetenschapper/ orthopedagoog binnen Promens Care andere taken, die samenhangen met beleidszaken, advisering en kennisoverdracht. Ik ben lid van de Kennisgroep Gezinshulpverlening en aandachtfunctionaris Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld.

Promens Care investeert veel in de ontwikkelwensen van medewerkers. Zoals de net afgeronde OG- opleiding en mijn huidige opleiding tot video-interactiebegeleider (VIB), waardoor ik de videohometrainers inhoudelijk beter kan coachen. Ik geef zelf scholing en training aan interne teams, veelal over oplossingsgericht/ progressiegericht werken.

Om een concreter beeld te geven van een werkdag, heb ik een dag lang aantekeningen gemaakt van wat ik allemaal heb gedaan, hopelijk maakt dat mijn werkzaamheden iets inzichtelijker:

‘Vanmorgen gestart met een multi disciplinair overleg (MDO) van gezinsbehandeling. Hierin worden de behandelcyclussen van de gezinnen gevolgd. De doelen worden geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Elke drie maanden worden gezinnen besproken in het MDO. Tevens word er iedere drie maanden geëvalueerd met het gezinssysteem over het behandelverloop. Als hoofdbehandelaar ga je met de gezinsbehandelaar naar het gezin op kennismaking en stelt gezamenlijk het behandelplan op, tevens ben je aanwezig bij evaluaties en/of veiligheidsgesprekken. Je bent verantwoordelijk voor de inhoud van de geboden behandeling.

Deze dag individuele werkbegeleiding geboden aan een gezinsbehandelaar. Hierin bespreekt de gezinsbehandelaar het behandelproces van de gezinnen in relatie tot het functioneren van de gezinsbehandelaar. In tegenstelling tot het MDO is hier (meer) ruimte voor het persoonlijk proces van de gezinsbehandelaar. Reflectie op interventies, samenwerkingsrelatie, weerstanden en wat dit doet met de gezinsbehandelaar zijn onderwerpen die vaak naar voren komen.

Tussendoor meerdere telefoontjes gepleegd: telefonisch contact gehad met een medewerker van het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) over een nieuwe aanmelding voor gezinsbehandeling en afstemming met het Centrum Verstandelijke en Psychiatrische beperking (CVBP) over een aanmelding voor onderzoek naar emotieregulatie van een cliënt. Daarnaast de rapportages van een kennismakingsbezoek bijgewerkt en een conclusie/ advies geschreven van een psychologisch onderzoek.

Tenslotte nog een afstemmingsoverleg gehad met een collega gedragswetenschapper over het nieuwe format van de behandelplannen.’

Ik merk dat ik inhoudelijk en persoonlijk kan groeien door met andere orthopedagogen te sparren, lijntjes te leggen en bijvoorbeeld intervisie/ supervisie te houden. Dit vind ik tot dusver bij collega’s intern en ex- studiegenoten van de OG-opleiding. Ook kan ik hiervoor terecht bij de NVO (Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen). Mijn advies aan studenten is om zoveel mogelijk mee te lopen met orthopedagogen in verschillende werkvelden om te kunnen ‘proeven’ van het werk. Bij ons loopt regelmatig een (aspirant) student of net afgestudeerde orthopedagoog mee, om een indruk te krijgen van het werk.

Wie weet tot ziens in het werkveld! Voel je vrij om contact op te nemen: Margriet Moek-Kremer, m.moek@cosis.nu.

Ik ben Marloes Middel en ik werk als gedragsdeskundige (orthopedagoog-generalist) bij De Zijlen. Binnenkort ga ik verder als zelfstandig orthopedagoog.

De Zijlen ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking bij het vinden van een eigen plek in de samenleving. Ze wonen op zichzelf (met ambulante hulp) of binnen een van de locaties. De Zijlen heeft als missie dat 'Betekenis boven beperking' staat.

Als gedragsdeskundige ben ik behandel-verantwoordelijk voor mijn cliënten. Je werkt samen met leidinggevende en teams om ervoor te zorgen dat de zorg zo goed mogelijk aansluit bij de behoefte van de cliënt. Daarnaast ben ik trainer/coach Triple C, volledig geschoold en opgeleid door de grondleggers van dit behandelmodel. Het is mijn persoonlijke missie om cliënten een zo menswaardig mogelijk leven te bieden! Een mooi voorbeeld vind ik mijn betrokkenheid bij een cliënt die jarenlang intensief 1 op 1 begeleid werd en in een anti-scheurpak liep. Normale kleren kon hij niet aan, omdat hij die altijd vernielde. Nu gaat hij elke dag naar het werk en loopt hij weer in normale kleren.

Mijn werkzaamheden bestaan uit diagnostiek: observaties en onderzoek van cliënten (o.a. cognitief en emotioneel niveau, vaardigheden en communicatie). Ook is dossieranalyse belangrijk, zodat je de ontwikkeling van de cliënt over langere tijd kunt analyseren. Dit leidt tot een geïntegreerd beeld van de cliënt vanuit verschillende invalshoeken. En op basis van deze informatie wordt de kern van de ondersteuningsvraag van de cliënt bepaald. Van hieruit formuleer je als gedragsdeskundige de behandeldoelen. Ook ben je verantwoordelijk voor het wel/niet toepassen van vrijheidsbeperkingen (bijv. mag een deur op slot of niet). Daarnaast schrijf je de behandelplannen van cliënten en evalueer je schriftelijk halfjaarlijks de zorg die geboden wordt.

Een groot deel van het werk bestaat uit het ondersteunen van de teamprocessen. Door langs woningen van je cliënten te gaan en aanwezig te zijn bij teamvergaderingen weet je wat er speelt en kan je een inschatting maken of aangesloten wordt bij de behoefte van de cliënten. Als het begeleiders niet goed lukt dan is het mogelijk om ze te coachen/ondersteunen in dat proces.

Als gedragsdeskundige ben je verbonden aan teams, binnen De Zijlen werken we in totaal met 14 gedragsdeskundigen (zoals orthopedagogen(-generalist) en GZ-psychologen). De aandachtsgebieden variëren; zo is de een verbonden aan een afdeling voor personen met Ernstige Meervoudige Beperkingen (EMB), de ander aan de ouderenzorg. Ik ben zelf verbonden aan complexe zorg (ernstige gedragsproblemen).

Binnen De Zijlen heb je de vrijheid om je eigen route en manier van werken in te vullen. Als je bijvoorbeeld onderzoek wilt doen, bestaat dat ook tot de mogelijkheden. Dit maakt het werken in de gehandicaptenzorg gevarieerd. Vanuit je aandachtsgebied heb je mogelijk contact met extern, zoals onderwijs en/of GGZ bij jeugd, huisartsen en/of andere instellingen.

Bij het werken in deze zorg komt veel kijken. Omdat je veel met teamprocessen bezig bent, heeft het de voorkeur dat je contactgericht bent. Daarnaast is assertiviteit ook erg belangrijk. Het is van belang zelf initiatieven te nemen en signalen op te pikken, omdat je alles eraan wilt doen om goede zorg te bieden aan de cliënt.

Vooral tijdens je stage wordt duidelijk wat je hier nog in mag ontwikkelen. En dat is ook echt het leukste/mooiste wat er is. Want tijdens de opleiding heb je genoeg vanuit theorie gehoord, gelezen en bestudeerd. Maar de toepassing ervan in de praktijk gaat samen met je persoonlijkheid.

Van jongs af aan had ik al interesse in mensen met een beperking, dus de keuze voor de opleiding orthopedagogiek was erg logisch voor mij. Tijdens mijn opleiding orthopedagogiek heb ik zelf altijd gezorgd dat ik baantjes had in de zorg. Ik heb bij verschillende kinderen met een PGB ondersteuning geboden in de thuissituatie. Op deze manier kreeg ik 'feeling' met het werken met mensen met een beperking. En daarnaast heb ik tijdens mijn studentenleven in het bestuur en commissies van mijn volleybalvereniging gezeten. Ik heb ook hier ontzettend veel geleerd. Maak jezelf zichtbaar en laat jezelf horen, want dat moet je ook doen als je met teams werkt en als je binnen een organisatie werkt.

Op deze manier ben ik zelf ook bij De Zijlen terecht gekomen. Ik werkte na mijn opleiding bij Accare (kinder- en jeugdpsychiatrie), vanuit mijn stage orthopedagogiek kon ik daar blijven en ging ik starten met de opleiding tot Orthopedagoog-Generalist. Ik ben tijdens mijn stageperiode bij de directeur naar binnen gestapt en gevraagd of ik vanuit Accare de opleiding kon volgen. Dit was mogelijk. Tijdens de opleiding wilde ik een overstap naar de gehandicaptenzorg. Ik heb zelf met De Zijlen contact opgenomen en toen er een vacature kwam, heb ik gesolliciteerd en ben ik aangenomen, zonder de werkervaring te hebben in de gehandicaptenzorg. Wat ik vooral hiermee wil zeggen, is dat je eigen regie hebt op je zichtbaarheid!

Succes met je stage- of studiekeuze en wie weet zien we elkaar in de toekomst!

Ik heb gekozen voor de master Orthopedagogiek omdat je daar het meeste contact hebt met kinderen. Ik heb kinderen altijd al leuk gevonden: ze zijn vrolijk en onbevangen, nemen de wereld nog niet te serieus. Ik wilde aan de RUG studeren vanwege de stad Groningen: een fijne stad, niet te groot, lekker overzichtelijk, maar met genoeg te beleven. Mijn keuze was snel gemaakt!

Momenteel loop ik stage bij een scholengemeenschap. Alle niveaus worden er aangeboden, van praktijk tot gymnasium. Ik heb verschillende taken. Ik zit in een zorgoverleg samen met docenten en zorgcoördinatoren, waar we de leerlingen bespreken die problemen hebben. Ook test ik kinderen op bijvoorbeeld dyslexie, intelligentie of faalangst.

Het leukste zijn de één-op-één-gesprekken met leerlingen. Dat zijn meestal kinderen van een jaar of dertien, veertien, die problemen hebben waar ze met de mentor niet uitkomen. Daarmee komen ze dan bij mij terecht. Sommigen vinden het lastig om gestructureerd te werken. Hen help ik om vooruit te plannen, als ze bijvoorbeeld een toets hebben.
Maar ik krijg ook leerlingen met sociaal-emotionele problemen. Zo heb ik gesprekken met een jongen die net van speciaal onderwijs naar regulier onderwijs is gegaan. Hij had moeite met aanpassen, wist niet goed hoe hij zich in de klas moest gedragen. Ik help hem bijvoorbeeld met wat je wel en wat je beter niet kunt zeggen tegen klasgenootjes, of hoe je je het beste kunt gedragen in een WhatsApp-groep. Hij gaat echt vooruit: zijn gedrag verbetert en zijn cijfers gaan omhoog. Dat is mooi om te zien.

Ik vond het van tevoren wel spannend om stage te gaan lopen. Je hoopt maar dat de praktijk is wat je ervan verwacht. Maar mij bevalt het heel goed. Ik denk dat ik in het afgelopen half jaar net zoveel heb geleerd als in de eerste drie jaar in de boeken. Wat ik ook leuk vind, is dat ik veel theorie terugzie in de praktijk. Al in de eerste weken kwam ik methodes en tests tegen waar ik tijdens de studie over heb geleerd.

Voor, tijdens en na mijn studie: ik was altijd veel aan het reizen. Of het ging om een stage, een onderzoeksproject, vrijwilligerswerk, een uitwisselprogramma, een congres, of een studiereis—verzin het maar—ik kon er geen nee tegen zeggen en dat was goed zo. Natuurlijk begin je dan je studie wat later, doe je er langer over, en kun je ook niet iedereen meenemen die je dierbaar is, maar dat is de prijs die je voor nieuwsgierigheid betaalt.

Uiteindelijk ben ik, van oorsprong Duitser, zo ook naar Groningen gekomen als onderzoeker en ik zou niet zijn waar ik nu ben zonder deze omwegen. Sinds twee jaar werk ik op een hogeschool in Zwitserland. Daar geef ik les, doe onderzoek, en begeleid studenten op weg naar hun Bachelor of Master of Science in het vak 'Soziale Arbeit'.

Natuurlijk heb je meer nodig dan bakken vol nieuwsgierigheid en ongebreidelde reislust om succesvol een baan als docent te veroveren; laat staan als maatschappelijk werker in de praktijk. Maar, vreemde talen leren, culturele verschillen beleven, en vriendschappen over grenzen heen oprecht behouden, dat zijn wel belangrijke kerncompetenties geweest om aan de kennis te komen die ik nu dagelijks in mijn werk gebruik. “Wat heeft dat nou met Groningen te maken?” zou je kunnen vragen en het antwoord is: “heel veel!”. In mijn ervaring heb je namelijk twee dingen nodig om succesvol te kunnen studeren. Ten eerste een vragende en open houding—daar waar de nieuwsgierigheid en reislust vandaan kwamen—en ten tweede, toegankelijke bronnen van kennis en inspiratie. Aangezien ik bakken vol van het eerste had meegebracht, had Groningen bakkenvol van het tweede te bieden.

Drie van deze bronnen hebben Groningen voor mij een onmisbare tussenstop—van uiteindelijk acht jaar— gemaakt: de mensen die er werken en hun expertise, het gezamenlijk beleid van de afdeling Orthopedagogiek, en de overkoepelende faciliteiten van de Rijksuniversiteit Groningen:

Toen ik mijn traject als onderzoeker / PhD-student aan de Rijksuniversiteit Groningen begon, wist ik al dat er een aantal bijzonder deskundige en bevlogen experts binnen het vak van de Orthopedagogiek werkzaam waren. Waar ik niet op had gerekend, was dat dit niet alleen de hoogleraren waren. Ze waren overal te vinden: in alle personeelscategorieën en op alle kennisgebieden van het vak. In het onderwijs, het onderzoek en in de praktijkgerichte opleiding wist ik snel bij wie ik moest zijn om een vraag te kunnen bespreken, advies bij een beslissing te vragen, of samenwerking aan te gaan. Wat het laatste betreft was Groningen een verborgen juweel voor mij. Waar je vaak bij een studiekeuze niet bij stil staat, is hoe belangrijk het is om anderen om je heen te hebben die met hetzelfde traject bezig zijn. In mijn geval waren dat dus andere PhD-studenten, en de afdeling had er een heleboel van. Goud waard—en niet alleen om van elkaar te leren.

Zo'n prettige sfeer van samenwerking, ook over de grenzen van je discipline heen, is niet vanzelfsprekend. In het bijzonder niet in de wetenschappen, waar zich onder de noemer van baanbrekende excellentie vaak ook meedogenloze concurrentie verschuilt. Van het eerste was er dus veel te vinden in Groningen, je zou dus verwachten het laatste tenminste hier en daar ook tegen te komen. Dit was niet zo, en dat is naar mijn mening te danken aan een gezamenlijke visie van de hoogleraren op de afdeling Orthopedagogiek. Het was voor hen vanzelfsprekend dat drie differentiaties (jeugdzorg, leerproblemen, en opvoeding en ondersteuning van personen met beperkingen) een geheel dienen te vormen—het vak orthopedagogiek—en niet drie verschillende afdelingen, die zich als een specialisatie ervaren. Daarmee waren ze hun tijd vooruit: Een generalistische visie, inclusief denken, en gezamenlijke aanpak zijn—nationaal en internationaal—kenmerken van een moderne orthopedagogiek, die verschillen als bronnen van kwaliteit koestert en weet te waarborgen. Inhoud en houding vormen hier een geheel—Goud waard.

En—last but not least—heeft de Rijksuniversiteit Groningen een schat aan faciliteiten te bieden. Van de administratie en het facility management tot de bibliotheek en de instrumentatiedienst. Van de betrokken deskundige medewerkers tot de boeken en digitale abonnementen van de bibliotheek. De kwaliteit van ondersteunende diensten die ik aan de Rijksuniversiteit vanaf mijn eerste werkdag mocht ervaren verbaasde mij, en ik mis ze bijna ieder dag sinds ik er ben vertrokken. Lokaal georganiseerd, hoef je in de Hortusbuurt niet ver te lopen om boeken te vinden die relevant voor je onderzoek zijn, of om een medewerker aan te schieten die niet alleen begrip heeft voor de alledaagse praktische problemen van een PhD onderzoek, maar ook snel aan een oplossing met je werkt—Goud waard.

Mijn naam is Inge Geluk, ik ben 35 jaar en werkzaam als Orthopedagoog-Generalist in het onderwijs. Ik werk bij CSG, Christelijke Scholengemeenschap Groningen, een organisatie voor voortgezet onderwijs in de stad Groningen. Elf jaar alweer inmiddels! Dat heeft te maken met de mogelijkheden die ik binnen deze organisatie heb gehad om me te ontwikkelen.

Tijdens en na mijn studie Orthopedagogiek heb ik in verschillende functies ervaring opgedaan. Toen ik begon als orthopedagoog bij het CSG hield ik me voornamelijk bezig met diagnostiek en het begeleiden van leerlingen. De doelgroep en de organisatie beter leren kennen vond ik belangrijk. Ik vond het belangrijk om de doelgroep en de organisatie goed te leren kennen. Na een jaar bood mijn werkgever me de mogelijkheid om de post master opleiding tot Orthopedagoog-Generalist te volgen. Door deze post master heb ik in korte tijd veel extra kennis opgedaan. Daarmee kon ik verdieping in mijn werk aanbrengen. Met name de supervisietrajecten waren voor mij heel leerzaam. Ook ben ik me toen meer met beleid gaan bezighouden.

Door de invoering van de wet passend onderwijs veranderde er in onze organisatie het een en ander. Ondersteuning aan leerlingen werd nog belangrijker en om dit goed te organiseren is het CSG expertisecentrum opgezet. Voor mij een leuke nieuwe uitdaging! Ik ben nu daar twee jaar teamleider: een leuke nieuwe uitdaging waarin ik mijzelf weer verder kan ontwikkelen. Het is een enthousiast en actief team, dat kan bogen op kennis uit verschillende disciplines. Het bestaat uit orthopedagogen, dyslexiespecialisten, studiebegeleiders, ambulant begeleiders en onderwijsassistenten. CSG heeft zes schoollocaties, die allemaal de beschikking hebben over de experts van ons Expertisecentrum. De helft van mijn uren besteed ik aan het teamleiderschap en de andere helft van mijn uren zet ik daadwerkelijk in als Orthopedagoog-Generalist.

Ik werk dus vooral in teamverband. Ik werk samen met de verschillende teamleden, met docenten en mentoren, met ouders en leerlingen, met hulpverleners, met het management, de directeur-bestuurder en met verschillende disciplines in een samenwerkingsverband waartoe alle scholen voor voortgezet onderwijs in de stad Groningen behoren. Deze samenwerking maakt mijn werk heel divers. Het is in mijn werk belangrijk om goed te kunnen 'schakelen' tussen verschillende niveaus, namelijk die van de leerling, klas, vestiging, organisatie en het samenwerkingsverband.. Mijn taken zijn dus beleidsmatig, leidinggevend, adviserend en ook uitvoerend in de diagnostiek en begeleiding. De combinatie van deze taken maakt dat ik het werk nog steeds erg leuk vind en met veel voldoening uitvoer.
Tijdens mijn studie orthopedagogiek aan de RUG heb ik vooral veel geleerd over de achtergronden van problematiek bij kinderen en ouders en over de theoretische modellen van hoe factoren op elkaar inwerken. Deze theoretische kennis is een goede basis om aan de slag te kunnen gaan in de praktijk. Tijdens mijn stage heb ik al veel kunnen leren over hoe het is om in de praktijk aan de slag te gaan met alle theorie. De opleiding tot Orthopedagoog-Generalist heeft in mijn ervaring en kennis nog meer verdieping gebracht.

De combinatie van banen en vrijwilligerswerk tijdens en na mijn studie, hebben mij geholpen om een passende baan als orthopedagoog te vinden. Het werken met ervaren orthopedagogen heeft ervoor gezocht dat ik mij als beginnend orthopedagoog steeds competenter ging voelen. Deze samenwerking tussen ervaren en minder ervaren orthopedagogen is erg belangrijk, omdat je wederzijds veel van elkaar kunt leren. Dat is ook de reden dat wij binnen mijn Expertisecentrum ieder jaar twee maal drie stagiaires orthopedagogiek begeleiden en samenwerken met het Ambulatorium. De nieuwe kennis en open blik van de studenten, samen met de ervaring van de 'seniors', zorgt ervoor dat we de kennis en vaardigheden in ons team up-to-date houden en we ons blijven ontwikkelen. Zo heb ik ook in ons samenwerkingsverband een netwerk van orthopedagogen opgezet. Het samenwerken zorgt ervoor dat we van elkaar blijven leren en elkaar weten te vinden als het nodig is.

Mijn advies aan aankomende orthopedagogen is dan ook om ervoor te zorgen dat je tijdens en meteen na je studie al veel ervaring opdoet in de praktijk. Enerzijds leer je zodoende de theorie in de praktijk toe te passen en anderzijds bouw je een goed CV en een ruim netwerk op. Door bewust bezig te zijn met het opdoen van ervaring leer je hoe jouw vak in de praktijk werkt, waar je competenties liggen en wat wel en niet bij je past. Ga vooral op zoek naar werk waar je voldoening uit haalt. Waar ligt jouw passie?

Mijn naam is Anke de Boer, en ik ben werkzaam als universitair docent bij de afdeling Orthopedagogiek. Ik verzorg onderwijs binnen de opleiding Orthopedagogiek en ook binnen de Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Bij de opleiding Orthopedagogiek kijken we naar de problemen in de ontwikkeling van kinderen en leerlingen en proberen we hen en hun ouders/verzorgers en begeleiders en leerkrachten zo goed mogelijk te ondersteunen.

De opleiding heeft een sterke focus op de orthopedagoog in de praktijk. De stage in de master is bijvoorbeeld vrij uitgebreid en we garanderen dat elke student een stageplaats toegewezen krijgt. In Groningen hebben we een aantal specifieke domeinen waar we goed in zijn. Zo hebben we een onderzoeks- en expertisecentrum voor kinderen en vreemdelingenrecht, en een expertisecentrum gericht op personen met ernstige meervoudige beperkingen (waaronder doofblindheid). Andere terreinen waar we veel kennis over hebben is de pleegzorg en de motivatie van leerlingen.

Ik verzorg vooral begeleiding voor bachelor studenten bij het schrijven van hun bachelor werkstuk en begeleid studenten met hun masterthesis. Ik heb momenteel veel tijd om onderzoek te doen, waardoor ik wat minder onderwijs geeft.

Mijn onderzoeksterrein is vooral inclusief/passend onderwijs. Dat past bij de opleiding Orthopedagogiek binnen het terrein ‘leer en onderwijsproblemen’. Passend onderwijs is momenteel een ontzettend veelbesproken onderwerp. Het is verweven in heel veel vakken die we aanbieden en het is een actueel thema en daarom ook relevant.

Binnen het terrein van passend onderwijs richt ik mij in mijn onderzoek vooral op kinderen met een beperking op een reguliere school. Het gaat dan vooral om de sociale inclusie van die kinderen. Hoe functioneren zij sociaal gezien in de klas? Worden ze geaccepteerd in de reguliere klas? En wat maakt het dat ze hierin eventueel moeilijkheden ondervinden, en hoe kan dit verbeterd worden? Daar doe ik onderzoek naar. Ik ben veel bezig met projecten waarbij we hopen dat het de positie van kinderen verbetert. Dat noemen we interventieonderzoek.

Studenten die hier komen, willen graag een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen. Dat vinden ze leuk. Ik heb zelf ook Orthopedagogiek in Groningen gestuurd. Het is als studentenstad een fantastische stad. Heel erg dynamisch, overzichtelijk maar niet te klein. Er is altijd iets te doen.

Al vanaf mijn veertiende wist ik dat ik orthopedagoog wilde worden. Ooit wilde ik leerkracht worden op een basisschool, maar toen ik het VWO ging doen, ben ik me gaan oriënteren bij de opleidingen Psychologie en Orthopedagogiek en dat laatste sprak mij het meeste aan. Alle onderwerpen die ik leuk vond, kwamen aan bod tijdens de opleiding, zoals sociologische aspecten, filosofie en psychologie gericht op jonge kinderen.

De vakken die ik leuk vond, zaten ook in de Master, zoals sociologie, filosofie en psychologie. Daarnaast leek het beroep van orthopedagoog me leuker en iets meer praktijkgericht.

Toen ik net klaar was met mijn studie, heb ik gesolliciteerd bij De Zijlen, in de gehandicaptenzorg en ben ik uitgenodigd voor een gesprek. Helaas ben ik toen niet aangenomen. Ik kreeg in die tijd wel een tijdelijke baan bij Bureau Jeugdzorg, waar ik werkte als indicatiesteller voor kinderen die een persoonsgebonden budget nodig hadden. Tijdens deze baan werd ik toch weer benaderd om te komen werken bij De Zijlen, maar dan in een andere functie. Vanuit deze functie ben ik gevraagd om ook als gedragsdeskundige (orthopedagoog) te gaan werken. Sinds 10 jaar vervul ik deze rol.

Ik profiteer in mijn werk vooral van de opgedane academische vaardigheden en de overstijgende manier van kijken. Als ik mee denk over een cliënt, kijk ik niet alleen naar de cliënt, maar naar de hele context. Wat betreft onderzoeksvaardigheden, hier heb ik het meeste aan als ik betrokken ben bij wetenschappelijk onderzoek, of als ik meedenk over een afstudeeronderzoek van een stagiaire.