Kleurrijke Kopstukken
Op 23 augustus 1614 werd de Rijksuniversteit Groningen opgericht. Eind van dit jaar, op 9 december 2025, is het 400 jaar geleden dat Ubbo Emmius, de grondlegger van de RUG, overleed. In zijn voetspoor is de RUG gekleurd door velerlei mensen die er hebben gewerkt en gestudeerd, door de eeuwen heen. Sommigen zijn van uitzonderlijke betekenis geweest. Door hun bijzondere prestaties, opvattingen en activiteiten. Deze serie belicht een aantal van deze ‘Kleurrijke Kopstukken’. Onderstaande overzichtspagina wordt de komende maanden steeds verder aangevuld.
Ubbo Emmius
In 1612 besloten de Staten van het gewest Stad en Lande een universiteit te stichten. Ze vroegen Ubbo Emmius de Academie op te zetten. De universiteit werd officieel geopend op 23 augustus 1614, waarbij een oud klooster in gebruik werd genomen als Academiegebouw. Ubbo Emmius werd zelf de eerste Rector Magnificus en hoogleraar Grieks en geschiedenis. Dankzij zijn internationale netwerk trok hij studenten en professoren aan, waardoor de universiteit snel groeide.
Tot op de dag van vandaag leeft zijn nalatenschap voort in Groningen, met onder andere straten, monumenten, een borstbeeld en een gedenkraam, die zijn naam en beeltenis dragen. Lees de rest van het artikel hier.
Petrus Camper
Petrus Camper was typisch een man van de Verlichting. Hij schreef over uiteenlopende maatschappelijke problemen en keerde zich tegen de slavernij, een eeuw voor de afschaffing ervan. Zijn metingen aan de ‘gelaatshoek’ werden later echter gebruikt om wetenschappelijk racisme te onderbouwen. Lees de rest van het artikel hier.
Albert van Giffen
Albert van Giffen is een van de beroemdste archeologen van Nederland. Van Giffen, geschoold als natuurwetenschapper, introduceerde methoden uit de geologie en biologie in de archeologie. De ‘vader van de hunebedden’ onderzocht wierden, grafheuvels, urnenvelden, raatakkers en hunebedden. Hij beperkte hij zich niet tot onderzoek, maar ging ook ingestorte en deels vernielde hunebedden restaureren. Legendarisch was zijn onderzoek naar de wierde van Ezinge. Nergens in Europa was ooit een prehistorische nederzetting met zo veel goed geconserveerde opeenvolgende bewoningslagen blootgelegd. Lees de rest van het artikel hier.
Aletta Jacobs
Aletta Jacobs was de eerste vrouw in Nederland die werd toegelaten tot een universiteit, in 1871. In 1878 nam ze aan de RUG haar artsdiploma in ontvangst. Ze werd vervolgens een boegbeeld in de strijd voor vrouwenrechten en de gezondheid van vrouwen. Ze publiceerde artikelen over vrouwenkiesrecht, vrouwenbelangen, wettelijke regelingen voor prostitutie en over de verspreiding van geslachtsziekten. Ze was president van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht en bleef dat tot in 1919 het actief en passief kiesrecht voor vrouwen in de Grondwet werd vastgelegd. Elke twee jaar reikt de RUG op 8 maart de Aletta Jacobsprijs uit aan ‘een vrouw met een academische opleiding die een voortrekkersrol vervult op emancipatiegebied en een voorbeeldfunctie vervult voor andere vrouwen’. Lees de rest van het artikel hier.
Jantina Tammes
Jantina Tammes was de eerste vrouwelijke hoogleraar in Groningen. Van betekenis was haar genetisch onderzoek naar vlas, een belangrijk landbouwgewas. Tijdens haar oratie liet ze zich kritisch uit over de eugenetica, de beweging die door toepassing van erfelijkheidswetten ook het mensenras wilde verbeteren. Ook pleitte ze voor betere economische omstandigheden. Na haar benoeming begon Tammes zich steeds meer internationaal te profileren. Haar nalatenschap leeft voort in Groningen, waar haar naam wordt gedragen door onder andere een faculteit en een portret in de Senaatskamer van het Academiegebouw. Lees de rest van het artikel hier.
Frits Zernike
Frits Zernike was hoogleraar theoretische natuurkunde. Op 4 november 1953 heeft hij de Nobelprijs natuurkunde gewonnen. De kern van het belang van de ontdekkingen van Zernike, lag bij het ontsluieren van de mysteries van levende materie. De door Zernike bedachte en ontwikkelde fasecontrastmicroscoop maakte het mogelijk om levensprocessen als kerndeling en celdeling waar te nemen en zelfs vast te leggen op film. Daar kwam bij dat Zernike een versie van de microscoop had ontwikkeld die betaalbaar was voor iedere onderzoeker. Zijn specialiteit was het verbeteren van reeds bestaande en volmaakt geachte fysische instrumenten. De Zernike scholengemeenschap is naar hem vernoemd. Lees de rest van het artikel hier.