Huishoudens kunnen uitstoot met 40 procent verlagen door gedragsverandering

Wanneer de rijkste huishoudens hun dagelijkse gewoontes aanpassen kan dat de wereldwijde uitstoot door huishoudens met 40 procent omlaag brengen. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek dat keuzes in levensstijl centraal zet bij het aanpakken van de klimaatcrisis. ‘Dit onderzoek geeft waardevolle inzichten in de potentie van zulke keuzes bij het omlaag brengen van de koolstof voetafdruk’, aldus RUG-hoogleraar Klaus Hubacek. Het is op 17 mei gepubliceerd in Nature Communications .

Tekst: University of Birmingham / FSE Science Newsroom

De internationale groep wetenschappers vond 21 acties die, wanneer ze worden overgenomen door de grootste uitstoters van broeikasgassen in de 116 onderzochte landen, de totale uitstoot van huishoudens in al die landen met 40 procent omlaag kan brengen. Dat staat gelijk aan een reductie van 10,4 miljard ton kooldioxide. Hierin zijn ook alle emissies opgenomen uit de volledige productieketen.

De belangrijkste stappen die huishoudens kunnen nemen om hun uitstoot te verminderen zijn onder meer:

• Het gebruik beperken van commerciële dienstverlening zoals amusement, uitgaan, persoonlijke verzorging, vakantiereizen en vormen van privéonderwijs of gezondheidszorg (potentiële reductie 10,9 procent)

• Overgaan op een gezond vegetarisch dieet, door minder dierlijk voedsel, suiker en sterk bewerkt voedsel te consumeren (potentiële reductie 8,3 procent)

• Invoeren van bouwstandaarden die het energieverbruik verminderen (potentiële reductie 6 procent)

• Eigen transportmiddelen verruilen voor openbaar vervoer (potentiële reductie 3,6 procent)

• Het delen en repareren van huishoudelijke apparatuur (potentiële reductie 3 procent)

De onderzoekers analyseerden de koolstofuitstoot van huishoudens in 116 landen, waarbij ze zich richtten op de groep die meer broeikasgas uitstoot dan het wereldwijde gemiddelde dat nodig is om de opwarming onder de 2 graden te houden. Dit gaf een goed inzicht in de mogelijkheden van verschillende groene maatregelen voor deze groep van hoge uitstoters.

De studie laat zien dat er in Noord Amerika een flinke reductie mogelijk is, maar dat dit ook geldt voor verschillende Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara, zoals Mauritius, Namibië en Tsjaad. De reden voor deze onverwachte mogelijkheden voor een reductie van de uitstoot is dat de rijkere huishoudens in die landen veel meer koolstof uitstoten dan werd gedacht. ‘Een focus op deze huishoudens is een effectieve manier om de uitstoot terug te brengen,’ aldus prof. Yuli Shan van de universiteit van Birmingham en één van de hoofdauteurs van het artikel.

Eerste auteur Yuru Guan, die onlangs haar promotieonderzoek aan de RUG afrondde en nu als postdoc in Birmingham werkt, voegt daar aan toe: ‘Oplossingen die zich richten op de productie van goederen, zoals groene energie, zijn al veelvuldig onderzocht. Maar voor maatregelen gebaseerd op consumptie van goederen geldt dat niet, vooral niet in zich nog ontwikkelende landen. Ons onderzoek laat zien dat veranderingen in de levenswijze van de groep mensen met de hoogste uitstoot een cruciale bijdrage kan leveren aan de beperking van klimaatverandering.’ De resultaten in het artikel komen voor een belangrijk onderdeel uit haar promotieonderzoek.

Het onderzoek laat zien dat het aanpakken van klimaatverandering niet alleen loopt via het invoeren van geavanceerde technologie of het afspreken van landelijke doelstellingen, maar ook via een verandering in alledaagse gewoontes – vooral bij de huishoudens met de hoogste uitstoot.

Verder laat het onderzoek zien hoe belangrijk het is om consumenten te betrekken bij het aanpakken van klimaatverandering. Dat vraagt ook om maatregelen die zich richten op de grote uitstoters onder de huishoudens, terwijl er steun moet komen voor kwetsbare groepen, die bijvoorbeeld in energiearmoede leven.

RUG-hoogleraar Klaus Hubacek, ook een van de hoofdauteurs van het artikel, zegt hierover: ‘Dit onderzoek geeft waardevolle inzichten in de potentie van zulke keuzes bij het omlaag brengen van de koolstof voetafdruk. Het is cruciaal dat beleidsmakers over deze bevindingen nadenken en beleid ontwikkelen dat een patroon van duurzame consumptie stimuleert.’

Referentie: Yuru Guan, Yuli Shan, Ye Hang, Qingyun Nie, Yu Liu & Klaus Hubacek: Unlocking global carbon reduction potential by embracing low-carbon lifestyles Nature Communications, 17 mei 2025