Lees onze recente magazine-artikelen
We hebben al onze magazine-artikelen van september tot Kerst 2025 op een rijtje gezet. Zo kun je ze tijdens de vakantie nog eens rustig nalezen. In elk artikel vertelt een onderzoeker van de RUG over zijn of haar vakgebied.
Hoe kan AI mensen met taalstoornissen helpen hun spraak te vinden?
Een kopje koffie bestellen in dat leuke nieuwe winkeltje op de hoek: de meesten van ons doen dat zonder erbij na te denken. Maar voor mensen met taalstoornissen (zoals afasie) kan het een behoorlijke opgave zijn. Wat als AI-gestuurde modellen deze mensen zouden kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld met een smartphone-app? Onderzoeker computationele taalkunde Frank Tsiwah onderzoekt verschillende mogelijkheden om dit te verwezenlijken. ‘Al zou het ook maar één leven beter maken, dan is het al de moeite waard.’ Lees meer
Zijn robots de oplossing?
Robots krijgen steeds meer toepassingen. In de industrie, thuis, maar vooral in de dienstverlening. De technologische ontwikkelingen op dit gebied gaan snel. Toch loopt de kennis over hoe we robots in de praktijk het beste kunnen inzetten aanzienlijk achter, volgens Jana Holthöwer. Zij onderzoekt de interactie tussen consumenten en robots. ‘Robots zijn meer dan technische hulpmiddelen – ze bepalen hoe mensen zorg, ondersteuning en diensten ervaren. Het gaat er niet om ze in alle omstandigheden in te zetten, maar uit te zoeken op welke momenten ze werkelijk meerwaarde hebben.’ Lees meer
Vertrouwen in de wetenschap vraagt om integere communicatie
Volgens Leah Henderson is het van groot belang dat we het principe hooghouden dat wetenschappelijk onderzoek gebaseerd is op bewijs. Ze is bijzonder hoogleraar Maatschappelijk Vertrouwen, en verbonden aan de Rudolf Agricola School of Sustainable Development. ‘Tegenwoordig hoor je vaak mensen zeggen: “Wetenschap is ook maar een mening”. Ik ben het daar volledig mee oneens.’
Lees meer
Millennials erven miljarden – maar krijgen het geld eigenlijk te laat
‘Omvang erfenissen in vijftien jaar verdubbeld’, ‘Millennials straks rijkste generatie ooit’, ‘Steeds meer ruzie over erfenissen’: de groeiende omvang van erfenissen staat volop in de belangstelling in de media. Hoogleraar Leon Verstappen pleit voor slimme vermogensplanning: ‘Waarom regelen we niet beter dat kinderen de erfenis krijgen als ze hem écht nodig hebben?’. Lees meer
Een wifebeater? Hoe taal schadelijke ideeën versterkt
Woorden doen ertoe. Dat zal niemand die geïnteresseerd is in het nieuws, de politiek of de wetenschap of die op welke manier dan ook taal gebruikt, verbazen. Het gaat echter niet alleen om het vinden van de juiste woorden om elkaar te kunnen begrijpen. De woorden die we gebruiken, kunnen negatieve connotaties hebben die schadelijke ideeën versterken. Toch is er ook goed nieuws. Volgens Janet Fuller, hoogleraar Taal en maatschappij bij de Faculteit der Letteren, kunnen we woorden ook gebruiken om ideeën te betwisten en verandering in de samenleving teweeg te brengen. Lees meer
Boerenland in crisis: ‘Probeer elkaars standpunten te begrijpen’
Biologen luiden de noodklok, boeren staan boos op het Malieveld en politici vechten elkaar de tent uit: ‘Nederland landbouwland’ verkeert in zwaar weer. Waar schort het aan, en wat is er nodig om zaken vlot te trekken? Kan de wetenschap daarbij helpen? Twee RUG-onderzoekers uit verschillende disciplines gaan met elkaar in gesprek. Lees meer
AI-Fabriek in Groningen zorgt voor digitale soevereiniteit
De Europese Unie hakte onlangs de knoop door: er komt een AI-Fabriek in het voormalige Niemeyer-gebouw in Groningen. Ronald Stolk, senior adviseur IT-samenwerkingen en programmaleider digitalisering van de economische agenda van Nij Begun, en Bart Verheij, hoogleraar AI en argumentatie aan de RUG en boegbeeld digitaal van de bètafaculteit, lichten toe hoe het project tot stand is gekomen. Ook reflecteren ze op de wetenschappelijke achtergronden en maatschappelijke kansen. Lees meer
‘Onze kernwaarden moeten voorop staan bij digitale keuzes’
De EU wil zich beter wapenen tegen het oneigenlijke gebruik van data door de grote, veelal Amerikaanse, techbedrijven. Daartoe wordt regelgeving gemaakt en geld gestoken in Europese projecten zoals de zojuist aangekondigde AI Factory in Groningen. Op die manier wil men dataopslag en de ontwikkeling van digitale infrastructuren binnen de EU beleggen. De RUG zet in op volledige zeggenschap in 2030 over wie toegang krijgt tot haar data, met welke systemen die worden verwerkt en onder welke voorwaarden dat gebeurt. Een interdisciplinaire werkgroep brengt nu in kaart wat daarvoor moet gebeuren. Lees meer
'Je kunt de burger niet de schuld geven'
Op de vraag hoe we ervoor staan als land, aan de vooravond van, alweer, nieuwe Tweede Kamerverkiezingen, gaat Harry Garretsen terug naar 2019, kabinet-Rutte III. De tijd van felle boerenprotesten, omgekeerde vlaggen en de met een tractor vernielde deur van het Groningse provinciehuis. Net vóór corona. ‘We slagen er al zes jaar niet in op de grote dossiers van deze tijd – verduurzaming, de stikstofcrisis, de problemen op de woningmarkt – serieuze vooruitgang te boeken. Of je nou links of rechts bent, iedereen ziet dat die vraagstukken om een oplossing vragen. En er komen geen oplossingen.’ Lees meer
De wrede kant van humor in de politiek
Beer Prakken doet onderzoek naar humor en spel in de politiek en is net terug uit Amerika waar hij een deel van zijn onderzoek heeft gedaan. Wat er nu gebeurt in de Amerikaanse politiek onder leiding van Donald Trump is razend interessant, maar ook in Nederland gebeurt genoeg om hem van input te voorzien. Lees meer
Wat kunst met ons doet
Psycholoog Ralf Cox onderzoekt wat kunst met mensen doet – van hartslag tot associatie, van emotie tot sociale interactie. Zijn onderzoek laat zien dat kunstbeleving zowel meetbaar als ongrijpbaar is. Lees meer
Menselijke vertalers blijven nodig
Schrijvers, journalisten, juristen, programmeurs, componisten... Als we de media moeten geloven maakt AI deze en nog veel meer beroepen op
korte termijn overbodig. Hoogleraar Ana Guerberof Arenas heeft haar vraagtekens. In elk geval voor haar eigen vakgebied: vertalen. ‘Fijn om
Google Translate bij de hand te hebben als je in Rusland een hotel wilt boeken. Maar Tolstoi lees je toch liever in een prachtige literaire vertaling. Dat kunnen mensen beter.’ Lees meer
Autonome systemen moeten eerlijker en democratischer worden
Autonome systemen die gebruikmaken van AI zijn overal, van een Google-zoekopdracht tot slimme verkeerslichten. Maar voorzichtigheid is geboden, benadrukt filosoof Herman Veluwenkamp. ‘Er is bij de ontwikkeling van autonome systemen nog te weinig aandacht voor de vraag of ze wel eerlijke keuzes maken, en er is vaak geen democratische controle.’ Daar wil hij met een waarderingsmodel verandering in brengen. Lees meer
Ruimte voor kunst: hoe creativiteit en wetenschap samen kunnen gaan
Het Nederlandse platteland is in transitie: uiteenlopende claims op landgebruik botsen, infrastructurele ingrepen veranderen het landschap, en leefbaarheid staat onder druk door krimp en vergrijzing. Cultureel geograaf en sociaal planoloog Gwenda van der Vaart onderzoekt hoe kunstvormen als film, theater of muziek de bewoners van het platteland kunnen helpen daarmee om te gaan: ‘Gemeenschappen kunnen weerbaarder worden met behulp van kunst die over die veranderingen in hun omgeving gaat.’ Lees meer
Wetenschapswinkel duikt in de wereld van baby spa’s
De laatste tijd winnen baby spa’s steeds meer aan populariteit, zowel in Nederland als in het buitenland. Ik zie u denken… baby spa’s? In een baby spa kunnen baby’s ontspannen drijven in een warm bad en daarna een massage krijgen, een soort wellnesscentrum voor baby’s dus. Nog geen tien jaar geleden opende de eerste baby spa in Nederland haar deuren. Sindsdien is hun aantal en hun populariteit enorm toegenomen. Vanwege het korte bestaan van deze spa’s is er nog vrij weinig onderzoek naar gedaan. Het is daarmee een maatschappelijk relevant onderwerp dat geschikt is voor een project binnen de Wetenschapswinkel Geneeskunde en Volksgezondheid. Dit vraagstuk geeft een inkijkje achter de schermen van onze wetenschapswinkel in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Lees meer
Betrek burgers bij duurzame transities: ‘Top-down-aanpak werkt niet’
Bij duurzame transities gaat het nog te vaak over de kale feiten en cijfers, zegt RUG-wetenschapper Goda Perlaviciute. Ze is eind vorig jaar benoemd als hoogleraar publieke acceptatie van duurzame transities. In haar onderzoek richt Perlaviciute zich op menselijke waarden. ‘Het is mijn missie om deze waarden beter mee te nemen in duurzaamheidsbeleid.’ Lees meer
Teugels los voor de cryptomunt
De Canadees-Nederlandse politiek econoom Malcolm Campbell-Verduyn is gefascineerd door cryptovaluta’s. Onder de Amerikaanse president Donald Trump zijn de remmen los, zegt hij. Tegelijkertijd was de econoom zelf als adviseur betrokken bij de cryptomunt Ada. Zelf voelde hij zich aangetrokken tot het alternatief dat cryptomunten boden. 'Het heeft iets aantrekkelijks: het beginnen van je eigen gedecentraliseerde financiële systeem op een moment dat het normale financiële systeem spectaculair gefaald heeft.' Lees meer