Ineke Wessel: hoe goed kun je je eerste levensjaren herinneren?

Hoe goed kun je je eerste levensjaren herinneren?

De meeste volwassenen herinneren zich niets van de eerste jaren van hun leven. Volwassenen zeggen gemiddeld dat zij in hun eerste herinneringen zo’n 3,5 jaar oud zijn. Herinneringen van vóór de tweede verjaardag zijn zeer zeldzaam. Dat komt waarschijnlijk doordat jonge kinderen best herinneringen kunnen vormen, maar ze ook snel weer vergeten. Hoe ouder het kind, hoe groter de kans dat een gebeurtenis in het geheugen blijft.

Uit ons eigen onderzoek blijkt bovendien dat de leeftijd in eerste herinneringen niet vast hoeft te liggen. Wij vroegen proefpersonen voorbeelden te lezen van herinneringen. Een deel van de proefpersonen las voorbeelden over vroege gebeurtenissen zoals leren lopen, een ander deel over latere gebeurtenissen zoals leren fietsen. Vervolgens vroegen wij ze naar hun vroegste herinneringen en hoe oud zij daarin waren. De ‘vroege’ groep rapporteerde na het lezen van deze voorbeelden gemiddeld jongere herinneringen dan de ‘late’ groep.

Hoe kan dat? Herinneringen bevatten geen tijdsaanduiding. Als je je iets herinnert moet je de juiste leeftijd daarbij zoeken. Zo’n reconstructie is gevoelig voor externe informatie. Hierdoor zijn herinneringen uit je kindertijd niet zo betrouwbaar als het aankomt op het juist dateren daarvan.

Vaak maakt het niet zoveel uit wanneer een gebeurtenis precies plaatsvond, maar wanneer je als volwassene in een rechtszaak moet getuigen over misdrijven die je als peuter meemaakte is het wél belangrijk. De kennis die wij als afdeling hebben over het geheugen zetten we regelmatig in om justitie bij zedenzaken te adviseren.