Meer kinderen krijgen, korter leven? Duidelijk bewijs dankzij de Finse Hongersnood

De gangbare wetenschappelijke theorie voorspelt dat meer nakomelingen krijgen leidt tot een kortere levensduur, ook bij mensen. Maar daar is ondanks zeker honderd jaar onderzoek nog geen eenduidig bewijs voor gevonden. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (Nederland), University of Exeter (VK) en University of Turku (Finland) laten nu zien dat de energie die het kost om kinderen te krijgen in zware omstandigheden de levensduur van vrouwen inderdaad bekort. De resultaten zijn gepubliceerd in Science Advances op 7 november 2025.

FSE Science Newsroom | Charlotte Vlek

In de jaren 1860 maakte Finland een aantal zware winters door, met slechte oogsten en hongersnood als gevolg. Onderzoeker Euan Young van de Rijksuniversiteit Groningen gebruikte geboorte- en sterftecijfers van Finse parochieregisters om te onderzoeken wat het effect was van deze zware omstandigheden op het verband tussen voortplanting en levensduur.

In totaal bestudeerde Young gegevens van 4.684 vrouwen over een tijdsspanne van 250 jaar. Vrouwen die de hongersnood doormaakten in hun vruchtbare jaren (19-45 jaar), leefden korter wanneer ze meer kinderen hadden gekregen. Moeders met maar één kind werden gemiddeld 71,6 jaar oud, terwijl een moeder met vijftien kinderen gemiddeld slechts 64,3 jaar oud werd. Elk kind verkortte de levensduur dus met ongeveer een half jaar. Bij vrouwen die de hongersnood niet meemaakten, of die doormaakten in een andere fase van hun leven, was geen effect te zien.

Young: ‘Wetenschappers bestuderen nu al meer dan honderd jaar hoe voortplanting de levensduur beïnvloedt, met gemengde resultaten. Het lijkt daardoor alsof voortplanting niet belangrijk is voor het menselijke verouderingsproces. Maar onze resultaten suggereren dat de energie die in voortplanting gaat zitten tijdens zware omstandigheden wel degelijk van invloed is op levensduur.’ 

Referentie: Mothers facing greater environmental adversity experience increased costs of reproduction, Science advances, 7 november 2025.