Uitgelichte publicaties mei 2025

Een robuuste methode om een nieuwe klimaattoestand te voorspellen

Wanneer noem je een afwijkend weerpatroon een ‘nieuw klimaat’? Dat moment, waarop variaties in een specifieke klimaatvariabele het nieuwe normaal wordt, heet in de vakliteratuur de ‘Time of Emergence’ (verschijningstijd), afgekort ToE. Wetenschappers van de RUG en het KNMI hebben een nieuwe methode ontwikkeld te deze Time of Emergence te voorspellen in verschillende Arctische regio’s, voor temperatuurstijging, neerslag en smelten van zee-ijs. De ToE voor temperatuur en zee-ijs ligt in de nabije toekomst, terwijl de hoeveelheid neerslag pas aan het einde van deze eeuw een nieuwe klimaattoestand zal bereiken. Deze resultaten zijn op 12 april gepubliceerd in het tijdschrift Scientific Reports.

De onderzoekers gebruikten veertien klimaatmodellen waarin ze verschillende scenario’s stopten voor de uitstoot van broeikasgassen en de concentratie aerosolen (kleine zwevende deeltjes in de lucht), om het verleden te reconstrueren en de toekomst van het klimaat in het Arctische gebied te voorspellen. De ToE werd gedefinieerd als het moment waarop de waarde van een klimaatvariabele tien jaar lang hoger was dan 97,5 procent van alle historische waarden. De resultaten hiervan zijn dat, ondanks de snelle opwarming in het Arctische gebied, de ToE voor temperatuur en de hoeveelheid zee-ijs nog niet zijn bereikt. Dit komt vooral door de grote verschillen tussen de jaren in deze variabelen.

Meest gevoelige voorspeller van klimaatverandering

Maar er zijn grote regionale verschillen. De dikte van het zee-ijs heeft bijvoorbeeld al een nieuwe klimaattoestand bereikt in het centrale deel van het Arctisch gebied, omdat daar de jaarlijkse verschillen juist klein zijn. Dit maakt het zee-ijs de meest gevoelige voorspeller van klimaatverandering.

‘Het is mooi om te zien dat we in de ToE op een consistente en robuuste manier kunnen schatten’, zegt Richard Bintanja, RUG-hoogleraar Klimaat en milieuveranderingen. Hij is een van de hoofdauteurs van het artikel. De voorspellingen van de ToE kunnen de inwoners van het Arctische gebied helpen om zich aan te passen aan een nieuw klimaat. Bintanja: ‘De volgende stap is om onze inzichten toe te passen in de maatschappij, het beleid en de ecologie.’

Referentie: Nicoleta Tsakali, Marlen Kolbe, Richard Bintanja & Nomikos Skyllas: The time of emergence of Arctic warming, wetting and sea ice melting. Scientific Reports, 12 April 2025