Uitgelichte publicaties april 2025

Middel tegen malaria helpt bij genetische ziekten

Het malaria-geneesmiddel mefloquine kan ook helpen tegen genetische ziekten zoals taaislijmziekte, Duchenne spierdystrofie of sommige vormen van kanker. De oorzaak van al deze ziekten is een mutatie in de genetische code waardoor een ‘stop’ signaal ontstaat op de verkeerde plek. Als de code wordt omgezet in een eiwit is het daardoor korter dan gebruikelijk. Een internationaal team van wetenschappers, onder meer van de RUG, heeft nu laten zien hoe mefloquine het effect kan versterken van een ander medicijn dat er voor zorgt dat het foute stop signaal wordt genegeerd.

Bijwerkingen

De zogeheten aminoglycosiden hebben dit effect, maar alleen in een hoge dosis, wat allerlei bijwerkingen geeft. Omdat mefloquine de werking van aminoglycosiden versterkt is het mogelijk een lagere en dus minder schadelijke dosis te geven. Dit positieve effect van mefloquine op de aminoglycosiden was al langer bekend, maar het nieuwe onderzoek laat zien hoe mefloquine zich bindt aan de ribosomen, de structuur in de cel die zorgt voor de productie van eiwitten. Dit was nog niet bekend, en het onderzoek laat bovendien een nieuw werkingsmechanisme zien waarmee toekomstige geneesmiddelen dit soort foute stop signalen zouden kunnen opheffen.

Totaal onverwacht

De volgende stap is om het nieuwe mechanisme verder te onderzoeken in cellen en proefdieren. Op termijn zou dit tot de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen tegen de foute stop signalen kunnen leiden. Associate professor Albert Guskov, hoofd van het Biomoleculair röntgen kristallografie laboratorium van de RUG: ‘Het was prachtig om iets totaal onverwachts te ontdekken, een nieuw mechanisme dat verklaart hoe geneesmiddelen er voor kunnen zorgen dat een foutief stop signaal wordt genegeerd. Dat is een spannende en motiverende ontdekking.’

Referentie: Olga Kolosova et al.  Mechanism of read-through enhancement by aminoglycosides and mefloquine. Proceedings of the National Academy of Sciences, 25 April 2025