Donkerte en Lichtvervuiling

Als onderdeel van het Interreg North Sea Programme richt dit internationale samenwerkingsproject van universiteiten, nationale parken, havens en gemeenten zich op het terugdringen van lichtvervuiling in de Noordzeeregio. De Darker Sky onderzoeksgroep (Rudolf Agricola School) werkt aan duurzame vormen van verlichting die veiligheid en functionaliteit in balans brengen, en zo de donkerte beschermen.

In het nieuwe project Minder licht, meer zien werkt de Rijksuniversiteit Groningen samen met de Natuur en Milieufederaties aan het herstel van duisternis in 3 iconische gebieden: het Waddengebied, De Veluwe, en het Nationaal Park Nieuw Land. De ambitie is om in 4 jaar tijd deze pilotgebieden 25 tot 50% donkerder te maken. Het Kapteyn Instituut draagt bij door het uitvoeren van lichtmetingen.

Het burgerwetenschapsproject Donker Dichtbij bouwt voort op de ervaringen uit het programma Donkerte van de Wadden. Samen met Science LinX betrekken we scholen, maatschappelijke organisaties en gezinnen bij het ontdekken, monitoren en beschermen van de nachtelijke natuur. We helpen tien Groningse scholen bij het omtoveren van hun schoolplein tot ‘nachttuin’ en we organiseren een grote wedstrijd om mensen te motiveren de beste nachttuin aan te leggen.

Het Programma Donkerte van de Wadden zette zich in voor een groter bewustzijn van het belang van het donker. Samen met ondernemers en lokale partners ontwikkelden wij een snoer van donkertebelevingsplekken langs de Waddenkust waar iedereen welkom is om zelf de duisternis te ervaren.

Als onderdeel van het Interreg North Sea Programma richtte dit internationale samenwerkingsproject van drie universiteiten zich op het ontwikkelen van een gestandaardiseerde, wetenschappelijk onderbouwde methode om lichtvervuiling nauwkeurig te meten middels Sky Quality Cameras (SQC). Het project heeft een vervolg onder de naam Darker Sky.

Met behulp van Sky Quality Meters (SQM) meten onderzoekers van het Kapteyn Instituut de hoeveelheid lichtvervuiling aan de hemel in Noord-Nederland. Het meetnetwerk is opgezet als onderdeel van het Programma Donkerte van de Wadden in samenwerking met Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de Natuur- en Milieufederaties van Friesland en Groningen.

De Rijksuniversiteit Groningen, gemeente Het Hogeland en provincie Groningen werken samen met lokale ondernemers aan het verminderen van de lichtuitstoot in de haven van Lauwersoog. Het doel is om die in de komende 3 jaar met 50% terug te brengen. Dat komt niet alleen ten goede aan de nabijgelegen natuur, maar leidt ook tot energiebesparingen voor de betrokken bedrijven. Het Kapteyn Instituut draagt bij door het uitvoeren van lichtmetingen.

Tijdens de Nacht van de Nacht, georganiseerd door de Natuur en Milieufederaties, worden door het hele land activiteiten georganiseerd die de duisternis omarmen. De Rijksuniversiteit Groningen doet hier al vele jaren aan mee. Deelnemers krijgen de kans om de nacht op een unieke manier te beleven, van nachtelijke wandelingen met boswachters tot sterrenkijkavonden bij de Blaauw Sterrenwacht van het Kapteyn Instituut.

In 2016 is het Nationaal Park Lauwersmeer benoemd tot Dark Sky Park. Dit betekent dat het op deze plek donker is en dat deze duisternis hier behouden blijft, maar ook dat je als bezoeker welkom bent om hier 's nachts de duisternis te beleven. Staatsbosbeheer en de Rijksuniversiteit Groningen werken nauw samen om de duisternis in het gebied te behouden en te benutten voor zowel wetenschappelijk onderzoek als publieksactiviteiten.