Namkje Koudenburg: hoe kun zonder woorden je afkeuring laten blijken?

Hoe kun zonder woorden je afkeuring laten blijken?

In een polariserende samenleving wordt het steeds belangrijker om de mening van de mensen om je heen goed in te schatten. In alledaagse gesprekken onderzoeken mensen voortdurend of ze met hun gesprekspartners op één lijn zitten. Hier kunnen ze natuurlijk achter komen doordat anderen expliciet hun mening uiten, maar het blijkt dat mensen ook heel goed zijn in het oppikken van subtiele signalen die aangeven of anderen het wel of niet met hen eens zijn. Eén van deze signalen is een korte onderbreking van de gespreksflow.

In mijn werk laat ik zien dat een korte stilte nadat iemand zijn of haar mening heeft geuit door deze persoon kan worden opgevat als afwijzing. Hiermee geeft de stilte een signaal dat iemand mogelijk een culturele norm heeft overschreden en zijn/haar mening bij zou moeten stellen. Het tegenovergestelde blijkt ook waar. Wat gebeurt er als iemand zijn mening geeft door bijvoorbeeld te zeggen “vrouwen zijn waardeloze leiders”, en het gesprek vervolgens gewoon doorgaat alsof er niets gebeurd is? Het blijkt dat mensen hieruit afleiden dat anderen in het gesprek deze mening delen. Sterker nog, de mening wordt gezien als gemeengoed: het idee dat vrouwen beter niet kunnen leiden wordt gezien als een algemene norm binnen onze cultuur. Op deze manier kunnen subtiele aspecten in de flow van een gesprek bijdragen aan het in stand houden én het veranderen van onze cultuur.