Partijgeschiedenis

De partij Nederland Mobiel werd op 5 december 1997 opgericht door ‘zeer ontevreden weggebrui­kers die het zat zijn als zondebok te worden bestempeld en als melkkoe door de overheid te worden uitgemolken’, zo stelde de partij in haar verkiezingsprogramma. De aanleiding vormden plannen van de regering om rekeningrijden in te voeren. De circa dertig oprichters waren be­trok­ken bij de Stichting Pro Auto – een pressiegroep, opge­richt in 1990 door Hans Gras­hoff, die de ANWB te weinig actief vond als belangenbehartiger voor automobilis­ten. Ze hadden over het algemeen weinig partijpolitieke erva­ring, al sympathi­seerden velen met de VVD, anderen met het CDA en waren sommi­gen actief in D66 ge­weest (Trouw, 13 december 1997). Grashoff, perso­neelschef bij een bedrijf in Rot­ter­dam en forens, werd voor­zitter. Lijstaan­voer­der werd A.J.F­.­M. Linssen, onderne­mer en wethouder in Roosen­daal namens een locale partij die hij zelf had opgericht.

Nederland Mobiel deed op 4 maart 1998 in negentien gemeenten aan de raadsver­kiezingen mee en won daarbij vier zetels (één in Zoetermeer, één in Beverwijk, twee in Spijke­nisse). In Amster­dam won het geestverwante Mokum Mobiel op eigen kracht een zetel. Bij de Tweede Kamerverkie­zingen van 6 mei 1998 kwam Nederland Mobiel dichter bij een zetel dan enig andere rand­partij. Na een inzinking zette de partij haar activi­teiten voort, waarbij ze in oktober versterking kreeg van de Conservatieve Unie, een kleine groep ter rechterzijde van de VVD.

Nederland Mobiel beschouwde zichzelf overigens niet als ‘rech­ts’, maar als een ‘gezond verstandspar­tij’ (interview met Linssen, 19 juni 1998). Een pure belangen­partij wilde ze evenmin zijn. Weliswaar beschouwde men het gebrek aan infrastructuur voor de auto – met als gevolgen: filevorming, kostbare vertraging, geldverspilling – als pro­bleem nummer één in Nederland, maar daarnaast had men ook duide­lijk oog voor knelpunten in het openbaar vervoer. Lijst­trekker Linssen legde veel nadruk op de tegenstrijdigheid in het be­leid van de overheid, die wel veel geld aan de automobilisten verdiende maar tegelij­kertijd het open­baar vervoer verwaar­loosde. Een derde drin­gend pro­bleem vormden in zijn ogen de tekorten in de gezond­heidszorg en vooral de thuiszorg – die overigens ook de mobiliteit beïnvloedden. De maatregelen die Nederland Mobiel voorstelde ademden over het algemeen een liberale geest: vijf miljard meer voor wegen; carpoolen en flexi­bel werken stimuleren; privatisering van openbaar ver­voer; meer ‘wit aan het bed’ en eigen risico in plaats van eigen bijdrage in de gezondheidszorg; bezuinigen op projecten als Betuwelijn en Hogesnelheidslijn, maar ook op sociale voorzie­ningen en asielprocedures. Bovendien wilde men de handel en verkoop van drugs reguleren – ook een liberaal streven. Minder liberaal en meer conservatief lijken de onvre­de met het vreem­delingenbe­leid, dat men vrij drastisch wenste aan te scher­pen, en de nadruk op strengere straffen en ‘her­stel van normen en waarden’ op school. Aan de andere kant duidde de steun voor referenda en gekozen burgemeester weer op democratisch radica­lisme; of meer nog op een vorm van popu­lisme. Immers, de afkeer van pressiegroe­pen als de ‘milieulob­by’en de Coornhertliga, de zelfbe­schrijving als ‘uit protest geboren volkspartij’ en ‘gezond verstandspartij’, en kritiek op ‘de politiek’, kunnen kenmerkend geacht worden voor popu­lisme. Nederland Mobiel ging daarin overigens minder ver dan de Zwitserse Auto Partei, die doorgaans als radicaal-rechts beschouwd wordt.

Op 3 maart 1999 deed Nederland Mobiel aan de verkiezingen voor de Provinciale Staten mee. De partij won een zetel in Noord- en Zuid-Holland en in Limburg. In 2002 verhinderde interne onenigheid dat Nederland Mobiel aan de Tweede Kamerverkiezingen deelnam. Jos Bron, Statenlid in Noord-Holland, verliet de partij om zich aan te sluiten bij de Nieuwe Middenpartij (NMP). Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2002 behield Nederland Mobiel zijn twee zetels in Spijkenisse. De ledenvergadering die op 2 november 2002 bijeen kwam, besloot niet aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2003 mee te doen wegens gebrek aan goede kandidaten. Bovendien werd vastgesteld dat veel andere partijen voorstellen van Nederland Mobiel hadden overgenomen. Grashoff werd (opnieuw) tot voorzitter gekozen en nam bovendien de functie van secretaris waar.

Bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2003 verloor Nederland Mobiel haar zetels (in Zuid-Holland, Noord-Holland en Limburg).