Normen en netwerken
In een cultureel diverse samenleving zoals de Nederlandse is het klassieke sociologische vraagstuk van integratie en segregatie uiterst actueel, zegt hoogleraar Andreas Flache. In zijn onderzoek gaat hij na wanneer verschillen worden overbrugd en onder welke omstandigheden samenwerking tot stand komt.
Normen en netwerken spelen daarbij een belangrijke rol, legt Flache uit. Gedeelde normen en een hecht netwerk kunnen samenwerking bevorderen. Bijvoorbeeld in een werkgroep. ‘Als je intensief contact met groepsgenoten hebt, zul je sneller geneigd zijn je aan afspraken te houden. Maar als je elkaar nauwelijks ziet, kun je je makkelijker aan je verantwoordelijkheden onttrekken.’
Normen en opvattingen, bijvoorbeeld over etnische minderheden, zijn mede het product van beïnvloeding door anderen. ‘Soms leidt contact tot wederzijds begrip. Maar als de verschillen groot zijn, kan polarisatie optreden’, zegt Flache. Waar precies de grens ligt, is een wetenschappelijke puzzel. Flache onderzoekt bijvoorbeeld hoe dit mechanisme van invloed is op de aanwezigheid van rechts-extremistische opvattingen in wijken.
Maatschappelijke problemen zijn bovendien vaak een onbedoeld gevolg van allerlei individuele voorkeuren en keuzes, zegt Flache. Als voorbeeld geeft hij een ander onderzoekproject, naar het ontstaan van 'zwarte scholen'. Ouders kiezen misschien een school vanwege een bepaalde levensbeschouwing, of één die dicht in de buurt is’, zegt Flache. Bovendien reageren ouders op het gedrag van andere ouders. Zo kan een zwarte school het resultaat zijn van een kettingreactie, zonder dat een meerderheid van ouders daar op uit is.
Om sociale complexiteit te doorgronden wordt in de onderzoeksgroep Normen en netwerken veel gewerkt met geavanceerde wiskundige en speltheoretische modellen en simulaties. ‘Abstracte modellen lijken niets met de maatschappelijke realiteit te maken hebben’, zegt Flache. ‘Maar vaak is de realiteit zo complex dat die modellen ons helpen te begrijpen welke processen tot welke uitkomsten leiden.’
Maar het blijft niet bij modellen. Uiteindelijk toetst Flache inzichten uit deze modellen aan de werkelijkheid. Bijvoorbeeld door voor het onderzoeksproject naar onderwijssegregatie gegevens van alle Nederlandse basisscholen te analyseren. Maar ook door het doen van gecontroleerde laboratoriumexperimenten waarin proefpersonen allerlei beslissingen moeten nemen. ‘Hoewel ze misschien kunstmatig lijken’, zo zegt Flache, ‘kunnen we met deze experimenten precies onderzoeken of de mechanismen die we in onze modellen en simulaties veronderstellen ook voorkomen bij echte mensen.’
Meer informatie
Betrokken onderzoekers
-
Tibor Zingora (postdoc)
-
Thomas Feliciani (PhD student)
-
Jonas Stein (PhD student)
-
Dennis Nientimp (PhD student)
-
Echo (Teng) Li (PhD student)
-
Alla Loseva (PhD student)
-
Daniel Cowen (PhD student)
Recente promovendi en postdocs
-
Fleur Goedkoop
-
Marijn Keijzer
-
Anke Munniksma
-
Manu Muñoz-Herrera
-
Tomas Turner-Zwinkels
Samenwerkingspartners
-
dr. Michael Mäs (Karlsruhe Institute of Technology)
| Laatst gewijzigd: | 18 december 2023 13:54 |