Interdisciplinair onderzoek naar demonstratievrijheid in opdracht van WODC

Dr. Berend Roorda en mr. Noor Swart (Rijksuniversiteit Groningen) gaan in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid onderzoek doen naar het demonstratierecht. Zij maken deel uit van een groter onderzoeksteam, bestaande uit prof. Heinrich Winter, mr. Joachim Bekkering, mr. Marieke Diekema en mr. Erwin Krol (Pro Facto), dr. Joeri Bemelmans en dr. Alice Dejean de la Bâtie (Tilburg University) en dr. Klaas Rozemond (Universiteit van Amsterdam).

Spanningsveld tussen demonstratievrijheid, rechten en belangen

Het recht om te demonstreren is een groot goed in een democratische rechtsstaat. Desalniettemin betreft het geen absoluut recht en is het zaak dat de uitoefening van dit recht er niet toe leidt dat onevenredig afbreuk wordt gedaan aan andere rechten, vrijheden en belangen.

Het spanningsveld tussen enerzijds de demonstratievrijheid en anderzijds andere rechten, vrijheden en belangen doet zich de laatste jaren met name voor bij drie tamelijk indringende demonstratietypen:

• demonstraties waarbij demonstranten moedwillig de grenzen van het recht overschrijden;
• demonstraties waarbij fundamentele rechten van anderen in het gedrang kunnen komen;
• demonstraties die internationaal spanning kunnen opleveren.

Onderzoeksvraag en -methoden

De centrale onderzoeksvraag luidt of het Nederlandse demonstratierecht zoals dat is neergelegd in onder meer de ruim 35 jaar oude demonstratiewet - de Wet openbare manifestaties - voldoende handvatten biedt om dergelijke tamelijk indringende demonstraties te reguleren op een wijze die recht doet aan zowel de demonstratievrijheid als andere rechten, vrijheden en belangen.

Het onderzoek bevat een rechtsvergelijking met de aanpak van demonstraties in Duitsland, Engeland en Frankrijk. Daarnaast wordt met behulp van empirisch onderzoek in kaart gebracht hoe het demonstratierecht in de praktijk functioneert en in hoeverre het huidige wettelijke kader nog volstaat.

Het WODC-rapport wordt naar verwachting aan het einde van de zomer van 2025 opgeleverd.

Dit bericht is geplaatst door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.