The process of refounding European insolvency frameworks

De hervorming van de faillissementswetgeving in Europa

Europa heeft zichzelf ambitieuze doelen gesteld ter bevordering van haar groei en uitbreiding. De in maart 2000 gelanceerde “Lissabon Agenda” heeft als voornaamste doel dat de Europese Unie in 2010 is veranderd in de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie ter wereld. Om dit doel te bereiken zijn er verschillende strategieën in verscheiden gebieden uitgezet.

Federico Pincione onderzocht voor zijn promotie het proces dat is ontwikkeld in overeenstemming met het algemene plan om de moderne Europese faillissementssystemen op lokaal en grensoverschrijdend niveau te hervormen. Het uiteindelijke doel was om het insolventierecht te hervormen zodat dit zou kunnen bijdragen om de doelstellingen zoals gesteld in de Lissabon Agenda te behalen. Een dergelijk ‘proces’ wordt in het proefschrift omschreven als een “herontwikkeling’’ omdat de vereiste aanpassingen radicaal waren en afweken van het ‘natuurlijke’ evolutionaire pad dat eeuwenland werd gevolgd door de lokale Europese rechtssystemen. In dit onderzoek wordt onder lokale rechtssystemen verstaan de nationale rechtssystemen van de lidstaten van de Europese Unie.  

Aangezien het masterplan van de Europese Unie zich richtte op het verhogen van het niveau van ondernemerschap en op de toename van het aantal kleine en middelgrote ondernemingen op de markt, werd de status quo van de huidige Europese faillissementssystemen aan het begin van het nieuwe millennium achterhaald en schadelijk bevonden. Grote veranderingen waren namelijk gepland om de faillissementssystemen aan te passen in de tegenovergestelde richting dan die in de Lissabon Agenda waren gesteld. Onder de lokale insolventiewetten werden insolvente ondernemingen zwaar gestraft en volgde er stigmatiserende faillissementen waarbij de ondernemingen werden uitgesloten van de handel. Liquidaties werden boven reorganisaties verkozen en de bestuurders werden bestempeld tot criminelen.

Om snel veranderingen te bewerkstelligen, heeft de Europese Unie de ontwikkeling van nieuwe benaderingen bevorderd. De voorkeur ging hierbij uit naar het inzetten van debiteurvriendelijke instrumenten die voornamelijk geïnspireerd waren door de Amerikaanse Bankruptcy Code. Het Amerikaanse faillissementssysteem werd beschouwd als de perfecte bron van inspiratie. Enkele decennia eerder was het Amerikaanse faillissementssysteem namelijk succesvol gebleken in het bewerkstellen van een soortgelijke verschuiving en was het daarnaast in staat om de lokale economie dusdanig te ondersteunen zodat het de meest competitieve en dynamische markt werd binnen de geglobaliseerde wereld.

Pinciones conclusies naar aanleiding van zijn onderzoek, zijn uiteindelijk positief. Een Unie van Europese landen kan rekenen op grote middelen en op een ongelooflijk potentieel. Goede resultaten kunnen na verloop van tijd worden bereikt. Om de nodige en noodzakelijke stappen vooruit te kunnen zetten moet er echter een grotere "gemoedsrust" worden verworven op zowel lokaal als grensoverschrijdend niveau. Op alle niveaus moet worden aanvaard dat het doorvoeren van succesvolle hervormingen tijd kost en niet alleen inspanningen of doordachte strategieën vergen. Grote wijzigingen van faillissementswetgeving kunnen bovendien daarnaast niet louter op economische gronden en belangen worden gebaseerd; de basis moet liggen in principes die worden gedeeld en onderschreven door alle betrokken samenlevingen.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/fd02bc0c-1777-40be-860f-496e301f4cf4