Don van Ravenzwaaij: hoe komt het dat sommige nietwerkende medicijnen toch op de markt komen?

Hoe komt het dat sommige nietwerkende medicijnen toch op de markt komen?

We komen uit een donkere periode waarin veel gepubliceerd onderzoek in verschillende wetenschapsvelden resultaten rooskleuriger heeft gepresenteerd dan op grond van de beschikbare gegevens terecht bleek te zijn. Die roze bril is voor een groot deel – met de beste bedoelingen – veroorzaakt door statistische onwetendheid bij onderzoekers. Maar die onwetendheid kan ernstige gevolgen hebben.

In de biomedische wetenschappen kan de wens naar positieve resultaten leiden tot niet-werkende antidepressiva in de schappen van de apotheek. Bijvoorbeeld de organisatie die geneesmiddelen toelaat op de Amerikaanse markt vereist twee studies die aantonen dat een middel werkt. Dat drie andere studies geen effect laten zien, wordt dan niet meegenomen. Dat is een hiaat in de procedure die kan worden ondervangen door gebruik van slimme statistische methoden. Methoden die bijvoorbeeld kijken naar het feit of de werking in een vergelijkende studie op toeval berust of dat het effect werkelijk aan het middel toe te schrijven is.

Ondersteund door een NWO VIDI-beurs en in samenwerking met internationale experts en lokale instanties zoals het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, werk ik aan het ontwikkelen van nieuwe statistische methoden die het beoordelen van de kwaliteit, de werking en de veiligheid van medicijnen kunnen verbeteren. Met deze verbeterde methoden kunnen we met meer succes het kaf van het koren scheiden. Uiteindelijk moet dit leiden – en dat is natuurlijk het belangrijkste – tot betere medicijnen of behandelingen voor de patiënt.