Skip to ContentSkip to Navigation
Onderwijs Online onderwijs voor medewerkers Aan de slag

Strategieën voor online onderwijs

Bij het ontwerpen van een online cursus is het belangrijk om gefocust te blijven op uw onderwijs en de leerdoelen van uw cursus. Een van de risico's van online leren is namelijk dat de gereedschappen en de technologie het onderwijs gaan overschaduwen. Misschien voelt u zich overweldigd door alle adviezen en online gereedschappen bij deze plotselinge overgang naar online onderwijs. Te midden van dit alles is het gemakkelijk om uit het oog te verliezen wat het belangrijkst is: goed lesgeven.

Daarom willen we enkele tips en strategieën geven die niet gericht zijn op alle mogelijke gereedschappen maar op het lesgeven zelf. We willen u daarmee helpen nadenken over de dingen die u al goed doet in het gewone onderwijs, zodat u die dingen ook kunt doen in uw online onderwijs.

Voor we beginnen willen we dat u in uw achterhoofd houdt dat de situatie waarin we ons bevinden hoogst ongebruikelijk is. Daarom adviseren wij u:

Hou het simpel. Dit is niet het moment om complexe online gereedschappen of verschillende werkwijzen uit te proberen om online met uw studenten in contact te komen. Denk na over uw prioriteiten voor uw studenten: wat wilt u echt dat zij leren? Blijf daarop gefocust en probeer uzelf of uw studenten niet te overweldigen.

Wees flexibel en genereus. Accepteer dat het misschien niet gaat zoals gepland. Technologie kan haperen. Studenten hebben mogelijk toegankelijkheidsproblemen. U ervaart wellicht stress. Dat ervaren uw studenten misschien ook. Probeer genereus met hen en uzelf te zijn.

Strategieën

Probeer uzelf te verplaatsen in uw studenten bij het ontwerpen van een online les. Hoe is het voor hen? Ook voor hen is studeren ineens ‘eenzaam’; alleen achter een computerscherm. Zij kunnen u niet meteen om hulp vragen en u kunt hun non-verbale signalen niet meer oppikken, zoals dat in een collegezaal wel het geval is. Wat er gewoonlijk bijna intuïtief gebeurt als u college geeft - uitleggen, begeleiden, hardop denken, illustreren en beantwoorden van vragen – moet nu doelbewust en gericht worden ingebouwd in een online cursus; u anticipeert op wat studenten kunnen tegenkomen en ontwerpt manieren om hen te helpen in deze situaties hun weg te vinden.

Hieronder vindt u een lijst met dingen die wat meer aandacht en planning nodig hebben bij online onderwijs:

Terug naar het begin

1. Focus op structuur en organisatie

Structuur en duidelijkheid zijn de sleutel tot succes bij online leren, zeker nu er veel onzekerheid is. Vergeet niet dat uw studenten zelfstandig door uw vak navigeren en dat u er niet bent om hen te begeleiden wanneer ze daarin verdwalen. Zij moeten de manier waarop ze studeren aanpassen, net zoals u uw doceren moet aanpassen. Online leren vereist veel verantwoordelijkheid en zelfregulatie van de student. En aangezien alles nieuw is, kunnen studenten moeite hebben om hun leerstrategieën aan te passen en vinden ze het moeilijker om te weten wat er van hen wordt verwacht. Een duidelijke structuur brengt helderheid, overzichtelijkheid en een gevoel van rust. Dit kunt u bereiken door:

  • Cursusinhoud organiseren

In het ideale geval leidt uw cursus studenten stap voor stap door de leermaterialen en de taken. Elke stap brengt studenten heel gericht dichter bij de leerresultaten van de cursus. U kunt uw cursusstructuur op drie verschillende niveaus inrichten: hoog (hele cursus), midden (week) en laag (stap). Stappen zijn bouwstenen voor een week. Elke stap moet het tekstuele lesmateriaal combineren met een specifieke taak, opdracht en/of interactie. Het is ook bij online onderwijs niet voldoende om studenten alleen te vragen een tekst te lezen. Voor meer informatie kunt u terecht op onze pagina over het structureren van uw online cursus.
Bekijk uw cursus met de ogen van een student of vraag een collega of vriend om dit te doen. Wat vindt hij/zij onduidelijk? Kunnen ze alles vinden waarnaar ze op zoek zijn? Tijd besteden aan het zoeken naar materialen of uitzoeken hoe iets werkt, leidt tot veel frustratie en verspilt cognitieve energie die beter kan worden besteed aan daadwerkelijk leren.

  • Een routine creëren

Naast een duidelijke cursusorganisatie, is het belangrijk om een ​​routine te creëren voor uw studenten (en uzelf). Een online college is geen 1-op-1 kopie van een gewoon college, dus u moet een aantal beslissingen nemen over wanneer u wát wilt doen. Idealiter creëert u een terugkerende (wekelijkse) leercyclus, inclusief online colleges (live of opgenomen), oefenen, interactie en feedback. U wilt ook momenten in deze cyclus opnemen waarop studenten contact met u kunnen opnemen, zoals een wekelijks online spreekuur of een discussieforum. Als studeten vastlopen, moeten ze weten wat ze moeten doen.

  • Ondersteunend leren

Online leren vraagt ​​veel van studenten. Zonder de vaak dagelijkse omgang met of ontmoeting van medestudenten moeten ze meer vertrouwen op hun eigen vermogen om zelfstandig te studeren zowel op hun intrinsieke motivatie als op hun planningsvaardigheden. U kunt hierop anticiperen door meer begeleiding te bieden en regelmatig vriendelijke herinneringen te sturen. U kunt ook niet van uw studenten verwachten dat ze precies weten hoe ze moeten leren, dus zorg ervoor dat u dat voordoet, voorbeelden geeft, grote opdrachten in beheersbare brokken snijdt en momenten inbouwt voor oefenen en nadenken. Studenten vinden het in deze omstandigheden misschien nog moeilijker om te achterhalen hoe goed ze zelf presteren. Daarom is het belangrijk formatieve feedbackmomenten te gebruiken en studenten een gevoel van voldoening en competentie te geven wanneer ze een stap of reeks stappen met succes hebben voltooid.
Studenten met studieachterstand en studenten die worstelen met hun studie/het studeren, vinden het misschien nog moeilijker om aan het werk te blijven, nu dat allemaal online moet. Probeer contact op te nemen met uw studenten en laat hen weten dat u er voor hen bent en ook toegewijd bent aan hun succes.

Terug naar het begin

2. Houd communicatie levend

Tijdens gewoon onderwijs gaat u op verschillende manieren in gesprek met uw studenten. U bent ruim voor uw college begint aanwezig en begroet de studenten als zij de collegezaal binnenkomen. U beantwoordt vragen die zijn blijven hangen nadat de les voorbij is. Als u een verbijsterde blik op iemands gezicht ziet dan besteedt u daar aandacht aan om de verwarring aan te pakken. In online onderwijs gaat veel van dat soort dingen verloren. Daarom zou u in online onderwijs bewust kansen moeten creëren voor interactie. Dit kunt u doen door:

  • Aanwezig zijn

Het is een algemene misvatting dat online leren veel voorbereiding vergt en dat het daarna 'vanzelf' loopt. Omdat u als docent minder zichtbaar bent, is het nog belangrijker dan anders dat u aanwezig bent. U kunt dit doen door wekelijkse aankondigingen te sturen met een samenvatting of een overzicht. U kunt korte video's van uzelf delen waarin u een onderwerp verder uitlegt. Ook kunt u een online spreekuur of overleg organiseren, feedback geven en reageren op vragen op het discussieforum. Geef studenten het gevoel dat u net zo geëngageerd en betrokken bent bij hun leren als in een gewone onderwijssituatie, en zorg ervoor dat ze weten wanneer u voor hen beschikbaar bent.

  • Interactie structureren

Vaak is het meest uitdagende onderdeel van de overstap naar online onderwijs hoe u levendige discussies, groepswerk en andere vormen van interactie kunt voortzetten. Het is niet alleen belangrijk dat studenten met u communiceren, maar ook dat ze nog steeds met elkaar communiceren en van elkaar leren. U kunt hiervoor verschillende manieren en gereedschappen gebruiken, zoals breakout-groepen in Collaborate of het discussieforum op Nestor. De sleutel is hier dat studenten altijd weten wat het doel van de activiteit is en wat u van hen verwacht. Online interactie vereist, vergeleken met interactie in gewoon onderwijs, meer structurering en richtlijnen, vooral in het begin.

Terug naar het begin

3. Streef naar inclusiviteit

Zoals altijd, maar vooral in online lessen, streeft u ernaar dat u met uw onderwijs echt alle studenten bereikt. Onder de huidige omstandigheden kan dit moeilijker zijn dan anders:

  • Studenten zijn gestresst en onzeker over de huidige situatie
  • Studenten worstelen met persoonlijke problemen
  • Internationale studenten loggen in vanuit verschillende tijdzones
  • Studenten hebben een slechte internetverbinding

Online onderwijs dat er rekening mee houdt dat studenten van elkaar verschillen en dat ze verschillend bekwaam zijn. Tips om hiermee om te gaan:

  • Breng variatie aan in het soort lesmateriaal, de interacties en opdrachten dat studenten wordt geboden
  • Streef naar een balans tussen geschreven werk, videomateriaal, plaatjes andere methoden
  • Laat studenten op verschillende manieren zien dat ze leerdoelen hebben behaald
  • Gebruik teksten bij afbeeldingen en geef transcripties of ondertiteling bij video's
  • Maak ook een noodplan voor wanneer verbindingen mislukken of studenten om andere redenen niet kunnen deelnemen aan online bijeenkomsten
  • Bied alternatieven aan en wees er vooral voor iedereen

Terug naar het begin

4. Maak gebruik van “scaffolding”

Omdat online studeren tot gevolg heeft dat studenten geen direct contact hebben met docenten en medestudenten, is het nog belangrijker om het leerproces te ondersteunen en grotere taken op te splitsen in kleinere delen. In een gewone onderwijsruimte doet u als docent veel aan docentactiviteiten als: hardop denkstappen uitspreken, het opsplitsen van leerstof in zodanige stukken dat het aansluit bij het niveau van de student en uitleg geven. Dit gebeurt niet zo vanzelfsprekend in een online les. Kijk dus kritisch naar wat u van studenten vraagt ​​en kijk ook naar uw (grotere) opdrachten:

  • Hoe bouwen ze kennis en vaardigheden op?
  • Worden studenten hierin begeleid?
  • Hoe worden ze begeleid?

In online onderwijs moet men extra voorzichtig zijn met het geven van grotere opdrachten. In een fysieke les verwijst u vaak naar de opdracht of doet daarover een korte uitleg. Studenten kunnen voor of na de les met daaraan gerelateerde vragen naar u toe komen. Wanneer u in online onderwijs zulke grotere opdrachten geeft, waarbij uw begeleiding essentieel is, zorg er dan voor dat u deze goed ondersteunt, bijvoorbeeld:

  • bouw de opdracht op
  • splits de opdracht op in kleinere delen
  • bouw momenten van formatieve feedback in
  • geef voorbeelden van hoe een geslaagde opdracht eruit ziet
  • maak gebruik van een hardop denk protocol (stappenplan) om studenten te instrueren hoe ze deze opdracht kunnen aanpakken; bijvoorbeeld door een video te laten zien waarin u (een deel) van het probleem oplost

Terug naar het begin

5. Geef voorbeelden

In regulier onderwijs gebruikt u veel voorbeelden om iets uit te leggen en te illustreren aan uw studenten. Als er daarbij in de collegebanken verwarring ontstaat, dan probeert u waarschijnlijk onmiddellijk alternatieve en betere manieren of voorbeelden te vinden om de stof uit te leggen. In online onderwijs is het moeilijker om te peilen of uw studenten het snappen, dus het is nog belangrijker om voorbeelden aan te dragen. Laat uw studenten bij het werken aan bijvoorbeeld een paper zien hoe een goed betoog eruit ziet, maar geef ook een voorbeeld van middelmatig schrijfwerk. Overigens, omdat niet alle studenten elk voorbeeld nodig hebben, kunt u er een aantal optioneel maken voor degenen die wat meer opheldering willen.

Terug naar het begin

6. Geef feedback

Een ander cruciaal aspect van online leren is feedback. Het is moeilijker voor u om te weten hoe het met uw studenten gaat en voor hen is het moeilijker om te weten of ze op schema liggen. Dit is de reden waarom u veel momenten van formatieve feedback zou moeten willen inbouwen. U krijgt daarbij een beeld van de kennisvoortgang bij studenten en studenten weten van zichzelf ook hoeveel voortgang ze maken richting het einddoel. Zoals gezegd, grotere projecten en opdrachten moeten zorgvuldig worden gestructureerd en opgedeeld in behapbare brokken, maar u kunt ook feedbackmomenten inbouwen voor taken die niet noodzakelijk meetellen voor het eindcijfer of zelfs niet becijferd worden. Vooral in het begin van de cursus is het belangrijk dat studenten worden ‘gezien’ in een online cursus, dus geef ze de kans om iets kleins in te dienen, zoals een korte video, waarop u reageert.

Terug naar het begin

7. Doe aan verwachtingsmanagement

In regulier onderwijs zou u nooit een opdracht of taak uitdelen zonder deze mondeling toe te lichten en u zou studenten wellicht uitnodigen daarover vragen te stellen. Aan het begin van een bijeenkomst zult u studenten herinneren aan deadlines of andere praktische zaken. Deze kleine momenten helpen studenten om te weten wat u van hen verwacht. Probeer ook in uw online onderwijs momenten in te bouwen waar u precies dat doet:

  • stuur herinneringen
  • leg opdrachten uit in een korte video
  • deel voorbeelden
  • leg vooral uit waarom u hen vraagt ​​iets te doen, hoe de opdracht zich verhoudt tot het doel van het vak

Terug naar het begin

8. Creëer een gevoel van prestatie

Voor veel studenten is het moeilijker om gemotiveerd te blijven als ze in hun eentje moeten studeren. Creëer tijdens de looptijd van het vak momenten van succes. Dit kan zijn voor het voltooien van een wekelijkse opdracht of het deelnemen aan een discussie. Deel uw waardering voor hun harde werk en bedank hen voor hun bijdragen. Studenten hoeven niet louter prestatie te ervaren op het moment dat ze een cijfer krijgen. Ze kunnen succes en waardering ervaren door de reacties die ze van u en hun medestudenten krijgen.

Terug naar het begin

9. Wees uzelf

De menselijke kant kan gemakkelijk ondergesneeuwd raken in geval van online onderwijs. Als docent bent u het die de energie levert. Wellicht gebruikt u humor. Misschien ook geniet u van het performatieve aspect van lesgeven. Helaas is het moeilijker om uw toon en gewoonlijke lesstijl online te behouden. Maar u kunt nog steeds uzelf zijn. Wend u in geschreven teksten op een rechtstreekse en warme manier tot uw studenten. Upload een inleidende video over uzelf (en vraag uw studenten dit ook te doen). Studenten zullen het waarderen om u te zien en te horen.

Online tools voor het toepassen van deze strategieën voor online lesgeven vindt u op onze tools-pagina.

Terug naar het begin

Laatst gewijzigd:17 april 2020 13:29
View this page in: English