The right to health as the basis for universal access to essential medicines

Weinig vooruitgang in toegang tot essentiële geneesmiddelen

Het wordt sinds 2000 erkend als onderdeel van het recht op gezondheid: toegang tot essentiële geneesmiddelen. Maar ongeveer tweemiljard mensen in landen met lage of middelhoge inkomens hebben niet vanzelfsprekend toegang tot medicijnen. Dat concludeert Katrina Perehudoff in haar proefschrift op het snijvlak van recht en geneeskunde. Zij onderzocht als eerste op een systematische manier hoe 16 verschillende landen mensenrechtenprincipes hebben vertaald in concrete nationale wetgeving.

Dat we bij ziekte de geneesmiddelen krijgen die nodig zijn om ons beter te maken, is niet zo vanzelfsprekend als we in Europa soms denken. Er bestaan wereldwijd grote verschillen die zonder nieuwe wetten zullen voortbestaan. Dat komt volgens Perehudoff door politieke onverschilligheid en door een gebrek aan wettelijke bescherming van kwetsbare personen die afhankelijk zijn van door de overheid gefinancierde gezondheidszorg. De resultaten van haar onderzoek stemmen somber; er is weinig vooruitgang geboekt in het toegankelijk maken van essentiële geneesmiddelen aan armen en kwetsbaren en aan mensen in ontwikkelingslanden, met uitzondering van geneesmiddelen tegen HIV/AIDS. Perehudoff pleit daarom voor het beter incorporeren van mensenrechten in nationale wetgeving, om zo duidelijker te maken dat toegang tot essentiële geneesmiddelen een mensenrecht is.

Ze ontwikkelde en gebruikte in haar onderzoek een checklist voor beleid en wetgeving op het gebied van mensenrechten als basis voor de toegankelijkheid van geneesmiddelen. Dit is tegelijk een checklist en een verlanglijst voor het invoegen van mensenrechten in nationale wetgeving en geneesmiddelenbeleid. Nationale beleidsmakers kunnen de voorbeelden van de wetteksten in dit proefschrift als uitgangspunt gebruiken voor geneesmiddelenbeleid en wetgeving. Deze checklist en de voorbeelden kunnen daarmee bijdragen aan de Agenda voor Sustainable Development 2030 en aan het Strategisch Programma 2016-2030 van de Wereldgezondheidsorganisatie om modelwetgeving te ontwikkelen voor de vergoeding van geneesmiddelen.

Katrina Perehudoff (1986) studeerde achtereenvolgens Neuroscience (BSc), International Public Health (MSc) en European Law (LL.M.) aan de University of Lethbridge, Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit Gent. Dit multidisciplinaire onderzoeksproject voerde zij uit in een samenwerkingsverband van prof. Hans Hogerzeil van de afdeling Gezondheidswetenschappen en onderzoeksinstituut SHARE van het Universitair Medisch Centrum Groningen en prof. Brigit Toebes van het Global Health Law Groningen Research Centre van de Faculteit der Rechten, Rijksuniversiteit Groningen. Perehudoff is sinds kort als postdoc verbonden aan de Dalla Lana School of Public Health van de University of Toronto in Canada. De titel van haar proefschrift is: “The right to health as the basis for universal access to essential medicines. A normative framework and practical examples for national law and policy”.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/a465610e-03f2-4fa5-85c7-dd0f97419217