New strategies for imaging brain-related therapy

Nieuwe strategieën voor het afbeelden van hersengerelateerde therapie

Hersenaandoeningen is een verzamelnaam voor verschillende soorten hersenziekten, zoals psychische stoornissen, depressie en angst, maar ook neurodegeneratieve aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer en Parkinson (AD, PD) en tumoren in de hersenen. Een op de vier mensen lijdt aan een soort hersenaandoening en daarom is de impact van deze ziekte op de samenleving groot. De afgelopen jaren is er veel vooruitgang geboekt in de hersentherapie door het gebruik van verbeterde medicatie, maar ook door gebruik te maken van nieuwe technieken zoals protonentherapie en gerichte echografie (FUS).

Een belangrijk probleem bij farmacotherapie is de bloed-hersenbarrière (BHB) en met name de transporteiwitten die zich bevinden op de BHB zoals de effluxtransporter P-glycoproteïne (P-gp). Een verandering in de P-gp-functie kan leiden tot een afname van geneesmiddelconcentraties (P-gp-substraat) in het brein en invloed hebben op effectiviteit van de behandeling (geneesmiddelresistentie). Het is dan ook van belang om de P-gp-functie in vivo te kunnen volgen: enerzijds om een geneesmiddelresistentie te evalueren, maar ook om het effect te meten van het gebruik van bijvoorbeeld ultragolftechnieken om de BHB tijdelijk open te zetten. Bovendien kan radiotherapie van hersentumoren (of andere tumoren in het hoofd-halsgebied) de BHB-integriteit aantasten, effecten hebben op P-gp-functie, de hersenfunctie en cognitie.

Voor het meten van de P-gp-functie in vivo kan positronemissietomografie (PET) worden gebruikt, een niet-invasieve techniek om biologische processen in vivo te kwantificeren na toediening van de geschikte PET-tracer. De nieuwe PET-tracer [18F]MC225 maakt het mogelijk om de P-gp-functie te meten. Arif had als doel van haar proefschrift om de kinetische eigenschappen van deze PET-tracer te bestuderen in primaten en in gezonde vrijwilligers. Ook onderzocht ze perfusiemetingen die gedaan zijn met de MRI-scan in vergelijking met de gouden standaard PET-tracer zuurstof-15-gelabeld water in gezonde vrijwilligers. Een bevinding van dit onderzoek is dat er een redelijke overeenkomst is met de perfusie in de hersenen gemeten met zuurstof-15 water-PET en met MRI. Vervolgens heeft Arif aangetoond dat het met de tracer FDG in combinatie met de PET-scan mogelijk is om het effect van stralingsdosis op geselecteerde hersengebieden te detecteren en de opnameveranderingen voor en na protontherapie te volgen.

CV Wejdan Arif

Het promotieonderzoek van Wejdan Arif (1987) vond plaats aan de afdeling Nucleaire Geneeskunde en Moleculaire Beeldvorming van het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen. Momenteel is zij werkzaam als docent aan de King Saud University, College of Applied Medical Science, afdeling Radiologische Wetenschappen, Riyad, Saoedi-Arabië. De titel van haar proefschrift luidt: New strategies for imaging brain-related therapy.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/c35a7a01-1efd-4574-bef3-b19fd19e34f2