Lezen om te verbinden

Update: in verband met de coronacrisis gaat deze nascholing helaas niet door. 'Een boek lezen? Pure tijdverspilling, vinden Nederlandse jongeren' en 'leesvaardigheid en leesplezier Nederlandse scholieren afgenomen' kopten de kranten begin december 2019. Veel scholieren vinden lezen tijdverspilling, ze hebben geen plezier in lezen en daardoor gaat hun leesvaardigheid achteruit. De ministers starten een leesoffensief om lezen en voorlezen te stimuleren en wij sluiten daar graag op aan! Op 15 april 2020 organiseert de Rijksuniversiteit Groningen een inspiratie- en ontwikkeldag voor taaldocenten over literatuur en leesvaardigheid. Verschillende wetenschappers van de Faculteit der Letteren delen hun inzichten over literatuur en leesonderwijs tijdens korte lezingen. Vervolgens gaan zij in workshops samen met docenten aan de slag om de wetenschappelijke inzichten te vertalen naar het klaslokaal. Voorbeelden van vraagstukken die aan bod komen zijn: 'Hoe stimuleert lezen empathie?' 'Hoe leer je figuurlijk taalgebruik te begrijpen? en 'Hoe onthoud je wat je leest?'

Praktische informatie:

• Datum: in verband met de coronacrisis gaat deze nascholing helaas niet door.
• De dag duurt van 10.30 - 17.00 uur
• Locaties: Harmoniegebouw, Academiegebouw, Universiteitsbibliotheek
• Voor wie: docenten Nederlands en moderne vreemde talen.
• Het lespakket ‘Lezen en schrijven in de middeleeuwen’ is op deze dag gratis verkrijgbaar.
• Docenten ontvangen na afloop de resultaten van de workshops.
• Kosten: € 50,- voor de hele dag
• Voor vragen kun je contact opnemen met Joanne Schuitemaker: scholierenacademie@rug.nl

Inhoud lezingen en workshops

Tijdens de workshops worden posters gemaakt, die zullen we verwerken in een brochure en na afloop krijgen de deelnemers deze toegestuurd.

Lezing: 'Leesgemeenschappen en intrinsieke motivatie - lessen uit onderzoek naar lezen in de gevangenis'
Hoe zorgt lezen voor empathie? Hoe stimuleer je gevangenen om te gaan lezen? Kun je testen of empathie verbetert? Welke kenmerken hebben boeken die empathie stimuleren? Konstantin Mierau, universitair docent Europese Talen en Letterkunde, gaat in op deze vragen en vertelt over zijn onderzoek naar lezen in de gevangenis.

Workshop: 'Leeslijsten om te motiveren'
Tijdens de workshop gaan docenten aan de slag met de wetenschappelijke inzichten uit de lezing. Bovenbouwdocenten houden zich bezig met de vraag hoe ze leerlingen kunnen stimuleren beter en meer te gaan lezen, zodat ze goed voorbereid worden op het schoolexamen literatuur. Onderbouwdocenten gaan aan de slag met de vraag hoe ze leesmotivatie vast kunnen houden of kunnen aanwakkeren bij moderne vreemde talen en bij Nederlands.

Lezing: 'Ironie en autisme'
Bedoelt een schrijver altijd precies wat hij opschrijft? Hoe leren kinderen figuurlijk taalgebruik en ironie herkennen? Hoe kun je ‘tussen de regels door’ lezen? Waarom gebruiken mensen ironie? Hoe leren kinderen met autisme ironie herkennen?
Petra Hendriks, hoogleraar Semantiek en Cognitie, doet onderzoek naar taalverwerving bij kinderen van 5 tot en met 14 jaar. Het herkennen van ironie en begrijpen van figuurlijk taalgebruik leren kinderen relatief laat en voor kinderen met een stoornis in het autistisch spectrum is dit vaak nog lastiger. Petra zal haar wetenschappelijk inzichten over dit onderwerp delen tijdens de lezing.

Workshop: 'Hoe worden leerlingen taalvaardiger?'
Docenten gaan uiteen in een onderbouw- en bovenbouwgroep. De onderbouwdocenten zullen zich buigen over de vragen zoals: wat moeten wij onze leerlingen leren over ironie? Hoe kunnen wij (autistische) leerlingen helpen een tekst beter te begrijpen? Welke boeken zijn geschikt voor leerlingen om taalvaardiger te worden?
De bovenbouwdocenten zullen discussiëren over vragen als: hoe leren we leerlingen ironie te herkennen in (examen)teksten? Welke boeken helpen leerlingen om taalvaardiger te worden?

Lezing: 'Lezen: waarom en hoe? Een historisch perspectief'
Waarom is en was lezen zo belangrijk? Wie lazen er in de premoderne tijd? Op welke manier lazen mensen in de periode van handschriften en drukpers? Hoe verschilt hun manier van lezen met de onze? Hoe onthoud je wat je leest? Wat is de invloed van veranderende media op leesprocessen?
Sabrina Corbellini, hoogleraar geschiedenis van het lezen in premodern Europa, zal tijdens haar lezing ingaan op deze vragen. Lezen en leesonderwijs is in alle tijden erg belangrijk geweest en Sabrina zal dit onder andere demonstreren met voorbeelden uit de bijzondere collectie van de Universiteitsbibliotheek Groningen.

Workshop: 'Reflecteren op leesgedrag'
Tijdens de workshop zullen docenten op hun eigen leesgedrag en het leesgedrag van hun leerlingen reflecteren. Op welke manier lezen we nu eigenlijk en wat kunnen we leren van de leesstrategieën uit vroegere tijden?