Miljoenen voor speurtocht naar eerste sterren

Sterrenkundige Ger de Bruyn, verbonden aan het Kapteyn Instituut voor sterrenkunde van de RUG en Astron in Dwingeloo, krijgt 3,35 miljoen voor onderzoek naar de eerste sterren die in ons universum zijn ontstaan. Die speurtocht zal hij met de Nederlandse radiotelescoop Lofar uitvoeren.

In de eerste honderden miljoenen jaren bestond het heelal vooral uit een oceaan van neutrale waterstof. De eerste sterren die ontstonden zonden allerlei vormen van straling uit, waaronder ook ultraviolette straling. Die ioniserende UV straling moet volgens de huidige theorie enorme gaten in de oceaan van neutraal waterstof hebben geslagen. Met Lofar denkt De Bruyn deze gatenkaas - als die inderdaad heeft bestaat - te kunnen waarnemen. Bestudering van de 'kleuterfase' van het heelal en het ontstaan van de eerste sterren was een van de doelen bij de ontwikkeling en bouw van Lofar.

Met de miljoenenbeurs kan De Bruyn in vijf jaar tijd een flinke onderzoeksgroep opbouwen. Maar ongeveer negen ton gaat naar de aanschaf van een uiterst krachtig computercluster dat de juiste gegevens moet halen uit de enorme stroom data (van meer dan 1000 terabyte) die Lofar produceert.

De Bruyn ontvangt een zogeheten ERC Advanced Grant van de European Research Council. Het is de derde keer dat deze grootste individuele Europese onderzoeksbeurs aan een RUG-hoogleraar is toegekend. Eerder ontvingen Thijs van der Hulst en Rafaella Morganti een ERC Advanced Grant.

Bron: persberichten RUG en Astron