SP jaaroverzicht 1994

Uit: J. Hippe, P. Lucardie en G. Voerman, 'Kroniek 1994. Overzicht van de partijpolitieke gebeurte­nissen van het jaar 1994' in: G.Voerman (red.), Jaarboek 1994 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1995), 14-91, aldaar 75-77.

Inleiding

Het jaar 1994 was voor de SP het jaar van de parlementaire doorbraak. Na vijf keer tevergeefs een gooi naar een kamerze­tel te hebben gedaan, maakte de gewe­zen maoïsti­sche partij bij de ver­kie­zingen in mei haar entree in de Tweede Kamer (zie ook de bijdrage over de SP van P. van der Steen in Jaarboek 1995 DNPP). Twee verte­gen­woordigers namen zit­ting: partijvoor­zitter J.G.C.A. Marij­nissen en R.J.L. Poppe, van beroep mi­lieu-activist.

Gemeenteraadsverkiezingen

Bij de gemeenteraadsverkiezingen was de SP zeer succesvol. Haar zeteltal steeg van 70 naar 126 zetels. Omgerekend zouden de ruim 150.000 stemmen goed zijn voor drie kamerzetels. Op een enkele plaats na ging de SP overal waar zij aan de verkie­zingen deelnam er flink op vooruit, vooral in haar Brabantse bolwer­ken. In Oss en Vlaar­dingen werd de SP met negen respec­tieve­lijk zeven zetels de grootste par­tij. De partij trad nergens toe tot het college van burgemeester en wethouders. De partij­raad van 6 maart consta­teerde dat de SP haar gestelde doelen ruimschoots had behaald. De klin­kende overwinning werd op 13 maart in het Drunen­se pret­park Land van Ooit ge­vierd. Ongeveer drie­duizend mensen be­zochten deze SP-manifesta­tie.

Tweede-Kamerverkiezingen

Op 11 januari presenteerde de SP haar verkiezingsprogramma. Hierin nam de partij stel­ling tegen het 'neo-liberale' re­ge­rings­be­leid, dat zou neerkomen op terugdringing van de rol van de over­heid, het opgeven van de gedach­te van de maakbaar­heid van de samen­le­ving, een drasti­sche inkrimping van het so­ci­ale stel­sel en een grote invloed voor het marktme­cha­nisme. Tegen­over dit 'af­braakbe­leid' plaatste zij socialise­ring van de produktie­mid­de­len, een 'sterke, doortasten­de' over­heid, en planning op hoofdlijnen. In het program­ma werd verder gepleit voor gratis gezond­heids­zorg en on­der­wijs, het onge­daan maken van de huur­ver­hogingen van de afge­lopen vier jaar, en een ster­ke vermin­dering van de inkomensver­schil­len. In de para­graaf over migranten werd gezegd dat integratie het beste was, 'dat wil zeggen: Nederlands leren, kennis nemen van de hier gangbare zeden en gewoonten, regels en wetten, en accepteren dat een zekere aanpassing onvermijdelijk is'.

Onder het motto 'Stem tegen. Stem SP' concentreerde de SP zich in haar verkiezingscam­pagne op de proteststemmers. De partij wilde een alternatief vormen voor de gevestigde partijen en voorkomen dat ontevre­den kiezers op de CD zouden stem­men. Symbool van de 'tegenopstelling' was een rode to­maat, die in de verkiezingscampagne de partijaffiches domineerde.

Na de verkiezingen kwam de SP met twee zetels in de Kamer. De frac­tie be­stond zoals ver­meld uit partijvoorzit­ter Marijnissen, jarenlang fractie­voor­zitter van de SP in de gemeenteraad van Oss, en Poppe, de be­kende milieu-ac­ti­vist van de partij. Hun inkomen als kamer­lid zeiden zij in de par­tij­kas te storten, waarna zij vervol­gens van de partij een 'modaal' salaris zouden ontvangen. Van de fractietoelage werd een gratis tele­foon­num­mer geopend om burgers in de gele­gen­heid te stellen hun mening ken­baar te maken. Op 6 september ging deze 'SP-Alarmlijn in de Tweede Kamer' van start.

Europese verkiezingen

Met als lijsttrekker T. Kox - partijsecretaris en leider van de campagne voor de raads-, kamer- en Europese verkiezingen - nam de SP op 9 juli deel aan de verkiezingen voor het Europees Parlement. De Socialisten behaalden 1,3% van de stemmen, even­veel als bij de kamerverkiezingen maar te weinig voor een ze­tel.

Partijcongres

Aan het einde van het jaar startte de SP de voorbereidingen voor het zesde partijcongres, dat in 1995 zou worden gehouden. Op 17 december werd in Rotterdam een partijconferentie belegd, waarop Zuidhollandse afdelingsbe­stuurders in werkgroepen spra­ken over 'de mogelijkheden van de parlemen­taire en buitenpar­le­men­taire strijd en welke organisatorische veranderingen even­­tueel nodig zijn' (de Tribune, 16 december 1994). In ja­nuari en februari 1995 zouden nog een viertal van dergelijke conferen­ties vol­gen. Vervolgens diende vóór het congres de ba­lans te worden opgemaakt van de opinies die onder het par­tij­kader leefden.

Publikaties

In maart verscheen de brochure Tweedeling en de gevolgen voor de gezond­heid. Hierin werd een 'groot gezondheidsgat' gecon­stateerd tussen mensen met een verschillende sociaal-economi­sche status. Het rapport eindigde met een 'gezondheidsmani­fest', waarin maatregelen ter verkleining van de ge­zondheidsverschillen werd voorgesteld. Op 25 maart orga­niseerde de SP een congres over deze problematiek.

Op 18 mei werd het zwartboek De tuinbouwmaffia onder de loep gepubli­ceerd. Hierin werden vermeende misstanden in de ar­beidsomstandigheden in de Noord­limburgse tuinbouw aan de kaak gesteld.

In augustus kwam het wetenschappelijk bureau van de SP met een 'inspraak­reactie' bij de plan­nen van de aanleg van een Hoge Snelheidslijn (HSL). Onder de titel Flitstrein? Over bestaand spoor! somden de auteurs A. Kortland en W. Senden alle bezwa­ren van de SP op en gaven zij alternatie­ven aan.