Magazine-artikelen, januari tot juni 2021

Van dubbeltje tot kwartje via goed onderwijs

Mineke van Essen is historisch pedagoog en emeritus-hoogleraar. Ze heeft 40 jaar onderzoek gedaan naar de geschiedenis van onderwijs. Ook na haar emeritaat wil ze haar inzichten op dit gebied delen met studenten, met de jonge leraren van nu en met een breder publiek.
Read more

Vogels als inspiratiebron

David Lentink combineert techniek en biologie

Vogels vliegen veel efficiënter dan drones. David Lentink, luchtvaartingenieur en bioloog, bestudeert vogels om nieuwe manieren van vliegen te ontdekken en ook om de biomechanica van de vogelvlucht beter te begrijpen. Hij verruilde onlangs Stanford University (VS) voor de RUG, omdat dit een van de weinige plekken is waar hij zijn liefde voor techniek en voor biologie kan combineren.
Lees meer

Hoe Darwin een alternatief biedt voor pesticiden

Pesticiden kunnen gewassen beschermen tegen schadelijke indringers, maar ze kunnen ook heel schadelijk zijn voor de natuur. Helaas zijn er niet altijd goede milieuvriendelijke alternatieven. Het inzetten van natuurlijke vijanden van een plaag zou een oplossing kunnen zijn. Voor mijn promotie kijk ik hoe we natuurlijke vijanden kunnen verbeteren voor biologische gewasbescherming.
Lees meer

Van ‘gesloten’ wetenschap naar Open Science

Vera Heininga neemt het voortouw

Vera Heininga is sinds januari 2021 de Open Science coördinator en beoogd programmaleider van het aanstaande Open Science programma van de Rijksuniversiteit Groningen. Ze promoveerde in 2017 met een proefschrift dat ten dele gericht was op problemen met betrekking tot de reproduceerbaarheid van onderzoek en richtte daarna samen met collega’s de Open Science Community Groningen (OSCG) op.
Lees meer

‘Kijk goed naar de invulling van diversiteitstrainingen’

Aandacht voor meer diversiteit op de werkvloer is áltijd goed. Dat wil hoogleraar organisatiegedrag Floor Rink vooropstellen. Maar ze benadrukt ook dat we soms in herhaling vallen. Organisaties blijven dezelfde trainingen aanbieden en dezelfde maatregelen toepassen, ook al hebben die soms beperkt effect. Hoe kunnen we bestaande initiatieven effectiever maken?
Lees meer

Spraaktechnologie: zoveel meer dan een voice assistant

“Hey Google! Vertel me een mop.” Spraaktechnologie is in toenemende mate onderdeel van ons dagelijks leven. Voor veel mensen is het een leuke gimmick, ingebouwd in een telefoon of virtuele assistent. De technologie hierachter heeft echter wel degelijk heel serieuze toepassingen in bijvoorbeeld de medische wereld, of bij het behoud van taal en cultuur, vertelt Matt Coler.
Lees meer

‘Onderschat oudere werknemers niet!’

Zijn oudere werknemers traag en minder competent? Moeten we de oude dag zien als een grauwe toekomst? Van dergelijke stereotypen wil Susanne Scheibe niets weten. ‘Mijn vakgebied toont aan dat deze negatieve beelden niet terecht zijn. Ouder worden heeft juist veel voordelen.’
Lees meer

Waarom geloven we misleidende reclame en ‘fake’ nieuws?

Hoe beïnvloedbaar zijn we? Wanneer en waarom geloven we misleidende reclame, ‘fake’ nieuws en misinformatie? Bob Fennis, hoogleraar consumentengedrag, wil meer inzicht in deze vragen krijgen. Hij is een van de onderzoekers aan de RUG die onlangs een NWO-subsidie van 750.000 euro ontvingen.
Lees meer

‘Jongeren stimuleren, dat is mijn belangrijkste taak’

Vierenhalf jaar geleden ontving hij de Nobelprijs. Tijdens de uitreiking in Stockholm nam Ben Feringa zich voor: nu ga ik wetenschap op de kaart zetten. Zijn missie krijgt een nieuwe impuls met de oprichting van het Ben Feringa Fonds, bedoeld om de publieke belangstelling voor wetenschap aan te wakkeren. Te beginnen met een wetenschapsquiz en een tournee langs middelbare scholen.
Lees meer

‘Gun dementerenden meer vrijheid hun sociale leven vorm te geven’

Thuiswonende ouderen met geheugenproblemen zijn buitengewoon vindingrijk om zelf controle te houden over hun activiteiten buitenshuis. Demografen Jodi Sturge en Mirjam Klaassens zijn onder de indruk. ‘Of deze mensen meer kunnen dan we denken? Nee, meer dan we hen tóéstaan. Het stigma van dementie is hun grootste probleem.’
Lees meer

Als de overheid de burger dupeert

Steeds vaker blijkt hoe burgers in de verdrukking kunnen raken onder het gewicht van de overheid. Hoe valt de harde opstelling van de overheid te verklaren en wat valt ertegen te doen? Hoogleraar socialezekerheidsrecht Gijsbert Vonk en Tweede Kamerlid en alumna Renske Leijten (SP) over de menselijke maat in de verzorgingsstaat.
Lees meer

Het onvoorspelbare begrijpen

Onderzoeker en zeiler Wander Jager wil van alles begrijpen. Menselijk gedrag, invloed en keuzes, kantelpunten in de publieke opinie. En omdat niets zo onvoorspelbaar is als de mens, stopt hij alles in simulatiemodellen. Om de chaos te doorgronden.
Lees meer

Waarom is crisiscommunicatie zo moeilijk?

Hoe kunnen autoriteiten het best communiceren over dreigende crisissituaties? Francesca Giardini houdt zich met deze vraag bezig, nadat zij zelf de gevolgen ondervond van een aardbeving in haar geboortestad. Ze onderzoekt hoe sociale interactie ervoor zorgt dat mensen meer of juist minder dreiging ervaren. Dat helpt om menselijk gedrag beter te begrijpen, bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie.
Lees meer

Eredoctor Feike Sijbesma: ‘Ik weet van die ellende en de wereld weet het ook’

Feike Sijbesma, voormalig CEO van biochemiebedrijf DSM, kreeg begin 2021 een eredoctoraat van de RUG. De reden daarvoor was zijn jarenlange inzet als ‘captain of industry’ voor gezonder voedsel, voedselhulp in het buitenland en zijn aandacht voor de klimaatverandering.
Lees meer

Geconfronteerd met Parkinson: is er hoop op genezing?

Promovendus Laura Nederveen doet onderzoek naar Parkinson. Ze kijkt daarbij meer naar de achterliggende oorzaken, dan naar de directe toepassing van die kennis. Tot haar oom Parkinson krijgt.
Lees meer

Waardoor krijgen we meer of minder kinderen?

Hilde Bras is een van de nieuwe Aletta Jacobs-hoogleraren aan de RUG. Ze gaat op zoek naar verklaringen voor demografische ontwikkelingen. Familierelaties blijken daarbij van grote invloed te zijn.
Lees meer

Fascinatie voor serotonine

Jocelien Olivier is gefascineerd door een van de meest invloedrijke neurotransmitters in ons brein: serotonine. Het is van invloed op stemming, slaap, eetlust, sociaal en seksueel gedrag, geheugen en emoties. In haar onderzoek bij GELIFES probeert ze erachter te komen welke rol serotonine speelt bij de ontwikkeling van een mens. Dat doet ze onder andere door te kijken naar het gebruik van antidepressiva tijdens de zwangerschap.
Lees meer

Religieus erfgoed: oude cultuur in hedendaagse gemeenschappen

Veel mensen hebben niet zo’n duidelijk idee van het belang van religieus erfgoed. Student-assistenten Kjelda Glimmerveen en Loïs Bakker leggen het uit. Ze zijn ervan overtuigd dat ook jongeren erfgoed interessant kunnen vinden, als je ze het maar laat zien en meemaken.
Lees meer

Praten over ziekte en pijn

Communicatie en gezondheid. Er valt genoeg over te zeggen, in tijden van corona en toenemende obesitas. Jana Declercq promoveerde op gezondheidsnieuws en onderzoekt nu met een Veni-subsidie hoe in een speciale kliniek patiënten en behandelaars praten over chronische pijn. En: ze pleit voor doordacht gebruik van metaforen. Lees meer

Commando: geschikt/ongeschikt?

Sportclubs willen het, werkgevers willen het, universiteiten willen het. Een goede selectie. De sporter, sollicitant, student binnenhalen die het best is, die direct op de goede plek zit. Het Korps Commando Troepen wil het ook. Ruud den Hartigh onderzoekt voor hen hoe je goede commando’s kunt selecteren.
Lees meer

Benader eenzaamheid als een divers probleem

Langdurige eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem, met ernstige gevolgen. De oplossing van eenzaamheid wordt snel gezocht in het doorbreken van sociale isolatie. Volgens sociaal psycholoog Luzia Heu is dat niet altijd de beste aanpak. Een groot hecht sociaal netwerk is namelijk geen garantie tegen eenzaamheid. Heu pleit ervoor meer aandacht te hebben voor individuele en culturele verschillen.
Lees meer

‘Huisuitzetting is een traumatische ervaring’

Jaarlijks worden er wereldwijd honderdduizenden mensen uit huis gezet. Toch is huisvesting een internationaal grondrecht. Op grond waarvan beslist een rechter of iemand op straat belandt of niet? ‘Burenprofessor’ Michel Vols kreeg een omvangrijke Europese subsidie om hier de komende vijf jaar onderzoek naar te doen.
Lees meer

Een magisch geloof in IT-systemen

“Waar maak je je eigenlijk druk om?” Universitair hoofddocent IT-recht Aline Klingenberg moest ruim vijftien jaar geleden, toen ze voor het eerst college gaf over gegevensbescherming, haar zorgen nog weleens uitleggen. Maar de laatste jaren geeft de actualiteit het antwoord voor haar. ‘Nu zien we duidelijk de gevolgen van onzorgvuldig omgaan met persoonsgegevens. De technologische mogelijkheid om allerlei persoonlijke informatie te verzamelen en te gebruiken is er. Maar dat het allemaal kan betekent nog niet dat het allemaal moet.’
Lees meer

Artificial Intelligence neemt beslissingen in onzekere situaties

Beleidsmakers nemen vaak beslissingen op basis van zeer gelimiteerde informatie. Deze beslissingen kunnen een grote impact hebben op de samenleving. Ook in het kleinere bedrijfsleven speelt onzekerheid bij het maken van beslissingen een rol en kunnen de gevolgen daarvan van groot belang zijn voor zowel ondernemer als klant. Albert Schrotenboer heeft als postdoctoraal onderzoeker bij de vakgroep Operations van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde aan de RUG* onderzoek gedaan binnen het vakgebied Operations Research (OR). Hij gebruikte wiskundige beslismodellen en Artificial Intelligence (AI) om beslissingen waarbij onzekerheid een grote rol speelt te optimaliseren.
Lees meer

Samen de klimaatverandering te lijf

Groningen maakt zich op voor de Klimaatadaptatieweek. Op dit online, interactieve festival staan niet alleen de gevolgen van klimaatverandering, maar ook mogelijke oplossingen centraal. Dit thema ligt bedrijfskundige Björn Mitzinneck na aan het hart: ‘Veel van de lastigste problemen waar we voor staan, hebben te maken met mensen die minder slimme keuzes maken. Ik vind het interessant om te zien hoe je mensen warm kunt maken voor de goede zaak.’
Lees meer

Energietransitie is best leuk, wanneer je het slim aanpakt!

Het is rustig in het Mercatorgebouw, thuishaven van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen. Op de derde verdieping hangen portretten van oud-hoogleraren, waaronder dat van prof.dr. Henk Voogd; de eerste hoogleraar technische planologie, die ongetwijfeld graag zijn tanden had gezet in vraagstukken die samenhangen met klimaatadaptatie en energietransitie. Christian Zuidema houdt zich bezig met energietransitie en de gevolgen voor mens en landschap.
Lees meer

Klimaat-CEO Verkooijen: profeet in pak en stropdas

Hoogleraar Patrick Verkooijen is de baas van het Global Center on Adaptation. Deze internationale organisatie helpt landen in Afrika en Azië zich voor te bereiden op het warmer wordende klimaat. Hij is nauw betrokken bij de Climate Adaptation Summit in januari.
Lees meer