Peter de Jonge: hoe gek is Nederland?

Hoe gek is Nederland?

Een van de lastige vragen in de psychiatrie en klinische psychologie is de vraag naar de prevalentie van psychische stoornissen – in lekentermen ‘hoe gek is Nederland?’. Deze vraag is lastig omdat het direct verwijst naar de vraag wat gek eigenlijk is.

In het project HoeGekIsNL hebben we dit onderzocht. We hebben laten zien dat het ervaren van ernstige klachten niet direct leidt tot een lage kwaliteit van leven: wij vonden mensen die ondanks hun ernstige angst en/of depressieklachten gelukkig waren met hun leven. Ook blijkt dat mensen die zichzelf relativeren met humor een buffer hebben, waardoor het ervaren van stressvolle gebeurtenissen zich niet direct vertaalt naar een slechtere stemming. Ook hebben we aangetoond dat sommige mensen door altruïstisch gedrag in een positieve spiraal van welbevinden terecht kunnen komen.

Na jaren van onderzoek met meer dan 15.000 deelnemers zijn we tot drie hoofdconclusies gekomen. In de eerste plaats blijkt dat psychopathologie beter gezien kan worden als een gradueel fenomeen. Iedereen heeft wel iets. Ook is het zo dat ons idee van normaliteit te veel is gebaseerd op vergelijkingen tussen mensen en te weinig op een analyse van veranderingen binnen mensen zelf. Juist dit laatste is van groot potentieel belang voor het vormgeven van behandelingen. Als derde constateren we dat de vraag naar wat normaal is wordt overschaduwd door een analyse van klachten, terwijl sterke kanten van mensen onterecht grotendeels buiten beeld blijven.

Het is dus moeilijk te zeggen wat ‘gek’ of ‘normaal’ is. We zijn allemaal een beetje gek en dat is heel normaal.