Cell-autonomous and non-cell autonomous protection of DNAJB6 in Huntington’s disease
| Promotie: | Dhr. M. (Matteo) Bason |
| Wanneer: | 02 december 2019 |
| Aanvang: | 09:00 |
| Promotors: | prof. dr. H.H. (Harm H) Kampinga, prof. dr. H.W.G.M. (Erik) Boddeke |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Bescherming van neuronen tegen eiwitaggergatie en degenaratie
Bason richtte zich in zijn proefschrift op neurodegeneratieve ziekten. Verschillende neurodegeneratieve ziekten, zoals de ziekte van Huntington, worden geïnitieerd door eiwitaggregatie in neuronen: een onnatuurlijk klontering van eiwitten, in het gedegenereerde deel van het hersenweefsel. Daarnaast reageren ook niet-neuronale cellen in de hersenen, in het bijzonder gliacellen, zoals astrocyten op de neurodegeneratie. Herhaaldelijk is gesuggereerd dat astrocyten een ziekte-modulerende rol zouden kunnen spelen, maar of en hoe dit werkt is vooralsnog onduidelijk gebleven. Een van de moleculaire veranderingen die astrocyten ondergaan is de verhoogde aanmaak van sommige Heat Shock Proteins (HSP's). Van HSP’s is bekend dat ze de eiwithomeostase onderhouden en aggregatie van eiwitten tegen kunnen gaan.
Bason had als doel van zijn proefschrift te onderzoeken hoe een specifiek HSP niet alleen bescherming kan bieden wanneer het tot expressie wordt gebracht in de neuronen (zogenaamde cel-autonome bescherming), maar ook of en hoe het neuro-protectief kan zijn als het exclusief tot expressie wordt gebracht in astrocyten (niet-cel-autonome bescherming).
Om dit te testen ontwikkelde hij een Drosophila melanogaster-modelsysteem voor de ziekte van Huntington en gebruikte hij DNAJB6, een krachtige cel-autonome beschermende HSP tegen huntingtine-gerelateerde neurodegeneratie. Zijn data laten zien dat expressie van DNAJB6 in neuronen beschermt tegen de aggregatie van huntingtine in de hersenen en dat dit het begin van degeneratie uitstelt. Wanneer DNAJB6 expressie verhoogd wordt in astrocyten, wordt de neurodegeneratie ook uitgesteld, maar is de eiwitaggregatie in de hersenen niet verlaagd. Daarentegen blijkt dat er nu in deze hersenen astrocyten worden aangetroffen die de eiwitaggregaten bevatten. Zijn data suggereren dat DNAJB6 de astrocyten in staat stelt om de aggregaten uit de dode neuronen op te nemen en daaraan niet dood te gaan. Daardoor verspreiden deze aggregaten niet naar nog gezonde neuronen en wordt de neurodegeneratie vertraagd.
CV Matteo Bason
Matteo Bason (1983) studeerde Farmaceutische Biotechnologie aan de Universiteit van Milaan, Italië. Zijn promotieonderzoek vond plaats bij de afdeling Biomedical Science of Cells and Systems van het Universitair Medisch Centrum Groningen. De titel van zijn proefschrift luidt: “Cell-autonomous and non-cell autonomous protection of DNAJB6 in Huntington’s disease”.