A new political divide?

Indeling politieke voorkeuren in links en rechts is achterhaald

Het debat over politieke ideologie wordt traditioneel gedomineerd door de stelling dat economisch-politieke voorkeuren links of rechts zijn. Die klassieke indeling in linkse en rechtse kiezers is niet langer geschikt om het huidige politieke klimaat te duiden. Dat concludeert promovenda Maite Laméris. Zij presenteert een verfijnde indeling van politieke ideologieën gebaseerd op vier dimensies:  voorkeuren voor economische gelijkheid; voorkeuren voor markten en efficiëntie; voorkeuren voor zelfbeschikking; en nationalistische, protectionistische en populistische voorkeuren.

Laméris onderzocht bronnen van verschillen in economisch-politieke voorkeuren. Zij bestudeerde hiervoor verschillen in waarden en overtuigingen tussen individuen en onderzocht óf en hoe deze veranderen.

Daarnaast onderzocht zij of de links-rechts indeling van politieke ideologie economische voorkeuren kan verklaren. Deelnemers aan haar experiment die volgens zichzelf rechtse politieke voorkeuren hebben, toonden een significante voorkeur voor economische efficiëntie. Individuen die zichzelf als links beschouwen, lieten echter geen significante voorkeur voor economische gelijkheid zien. Dat laatste is niet in lijn met de traditionele economische interpretatie van ‘links’ en ‘rechts’. Laméris concludeert dan ook dat alleen de rechtse kant van de links-rechts-scheiding economische politieke voorkeuren op het gebied van economische efficiëntie versus economische gelijkheid kan verklaren.

De promovenda onderzocht ook of het effect van opwaartse inkomensmobiliteit op voorkeuren voor inkomensherverdeling varieert tussen individuen met verschillende ideologie. Zij concludeert dat steun voor inkomensherverdeling lager is onder rechtse individuen die opwaartse inkomensmobiliteit verwachten. Linkse individuen steunen inkomensherverdeling ongeacht hun inkomensverwachtingen.

Die bevinding is interessant met het oog op de groeiende ongelijkheid in de samenleving, stelt Laméris. Het maatschappelijk draagvlak voor deze ongelijkheid verschilt onder linkse en rechtste individuen en dat zou gevolgen kunnen hebben voor beleid. In plaats van beleid gericht op het verkleinen van economische ongelijkheid, zouden overheden beleidsmaatregelen kunnen nemen gericht op het vergroten van inkomensmobiliteit. In een wereld waarin de ongelijkheid tussen arm en rijk groeit, zou op die manier een groter maatschappelijk draagvlak voor ongelijkheid kunnen worden gecreëerd.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/8bab5820-64bb-45f3-a315-e75533556c7b