Autophagy in normal hematopoiesis and leukemia

Autofagie in leukemiecellen vermindert effectiviteit chemotherapie

Bloedvormende stamcellen die veranderen in een kankercel en daarmee leukemie veroorzaken, hebben een hogere autofagie-activiteit dan gewone cellen. Autofagie beschermt deze cellen tegen celdood en tegen de celdodende werking van chemotherapie. Dat beschrijft Hendrik Folkerts in zijn proefschrift. Verder onderzoek moet uitwijzen of remming van autofagie de effecten van chemotherapie bij leukemie verder kan versterken.

Autofagie is een proces waarbij overtollige moleculen in de cel worden afgebroken tot kleine bouwstenen die vervolgens kunnen worden hergebruikt. Dat is een normaal proces wat de overleving van bloedcellen kan vergroten. Dit proces is ook van invloed op de ontwikkeling van verschillende soorten bloedcellen, waarbij bloedvormende stamcellen een hogere autofagie-activiteit hebben dan meer uitgerijpte bloedcellen.

Leukemie is een vorm van bloedkanker, waarbij het beenmerg teveel niet goed uitgerijpte witte bloedcellen vormt. Kwaadaardige stamcellen waaruit deze leukemiecellen ontstaan, hebben een groeivoordeel ten opzichte van normale cellen. Hierdoor ontstaat er een tekort aan andere bloedcellen, zoals rode bloedcellen, bloedplaatjes en witte bloedcellen. Dat vermindert het zuurstoftransport door het lichaam en vermindert het afweersysteem.

Folkerts toont in zijn proefschrift aan dat onrijpe leukemische bloedcellen die acute myeloïde leukemie (AML) veroorzaken, een hogere autofagie-activiteit hebben dan meer uitgerijpte leukemische cellen. Deze autofagie-activiteit beschermt deze cellen tegen de celdodende werking van chemotherapie. Bij patiënten met AML met een ongunstig risicoprofiel is die activiteit van autofagie hoger. Folkerts concludeert ook dat het VMP-1 eiwit betrokken is bij een hogere autofagie-activiteit in AML. Leukemische cellen met meer VMP-1 activiteit blijken dan ook minder gevoelig voor het celdodend middel venetoclax. Dit onderzoek legt de basis voor verder onderzoek naar therapie die de remming van autofagie onderdrukt en de effecten van chemotherapie op AML-cellen kan versterken.

CV Hendrik Folkerts

Hendrik Folkerts (1985) studeerde van 2009 - 2011 aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek voerde hij uit bij de afdeling Hematologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Het onderzoek werd gefinancierd door KWF Kankerbestrijding. De titel van zijn proefschrift luidt Autophagy in normal hematopoiesis and leukemia: Biological and therapeutic implications.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/b0dd9c9c-d040-460c-a1c3-df07e31234bf