The pitch hunt

Toonhoogte blijkt een belangrijke ‘voice cue’ voor slechthorenden

Verschillende gedragsexperimenten onder normaalhorenden en dragers van een cochleair implantaat laten zien dat de toonhoogte van de spreker een belangrijke rol speelt in het kunnen verstaan van spraak die wordt onderbroken door stiltes of achtergrondruis. Jeanne Clarke voerde de experimenten uit samen met collega’s van het UMCG. Zij concludeert dat toonhoogte een belangrijk ‘voice cue’ is, maar dat het timbre van een stem belangrijker is.

Een cochleair implantaat (CI) is een geavanceerd hoor-implantaat dat bestaat uit een uitwendig en inwendig deel. Het zet geluid om in elektrische pulsen die de overgebleven gehoorzenuwen in het slakkenhuis direct stimuleren. Het slakkenhuis stuurt vervolgens het signaal naar de hersenen. CI-gebruikers kunnen afhankelijk van de luistersituatie redelijk goed spraak verstaan, al is dat gemakkelijker in een rustige situatie met één gesprekspartner dan in een rumoerige omgeving met meerdere sprekers. Om CI’s te verbeteren zijn wetenschappers geïnteresseerd in de vraag welke factoren invloed uitoefenen op het kunnen reconstrueren van spraak. Het onderzoek van Clarke past in dit raamwerk.

CI’s dragen slecht toonhoogte over. Om te onderzoeken hoe dit de spraakperceptie beïnvloedt, liet Clarke eerst normaalhorenden naar CI-simulaties mét en zonder toonhoogte luisteren. Daarvoor moest zij eerst een nieuwe CI-simulatiemethode ontwikkelen waarmee zulke toonhoogtes kunnen worden weergegeven. Het experiment wees uit dat de toevoeging van toonhoogte-cues het spraakbegrip bevordert op meerdere niveaus. Om deze resultaten te kunnen vergelijken met die van CI-gebruikers, voerde Clarke vervolgens dezelfde experimenten uit onder zogenoemde ‘bimodale’ CI-gebruikers, mensen met een cochleair implantaat in het ene oor en een gehoorapparaat in het andere. Die uitkomsten bevestigen dat het toevoegen van toonhoogte kan helpen bij het herstellen van onderbroken spraak, al waren er wel grote individuele verschillen. Vervolgonderzoek moet duidelijk maken hoe deze verschillen verklaard kunnen worden.

Jeanne Clarke (1984) behaalde haar mastertitel Cognitive Sciences aan de universiteit van Grenoble (Frankrijk). Zij verrichtte haar promotieonderzoek binnen de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde en onderzoeksinstituut BCN-BRAIN van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd onder andere betaald door NWO, een Rosalind Franklink Fellowship en Stichting Het Heinsius Houbolt Fonds. Clarke is nu als onderzoeker verbonden aan le Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) in Frankrijk.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/d711d414-3789-468b-8fb1-67ea70d672f8