Toekenningen Veni, Vidi, Vici aan de RUG in 2021
Toekenningen in het kader van het Vernieuwingsimpulsprogramma van NWO.
Toekenning Vici
Consistentie in mutaties
prof. dr. L. Franke (Lude) (UMCG)
In tegenstelling tot veel ziektes wordt kanker vaak veroorzaakt door spontane- in plaats van genetische mutaties van de cel. Met het onderzoeken van gennetwerken poogt Lude Franke te ontdekken of er een verenigend principe bestaat dat de twee soorten mutaties met elkaar verbindt. Als professor Genetica aan de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen werkt Franke aan het analyseren van data over de genetica van complexe ziekten en auto-immuunziekten. Door het toepassen van algoritmes op bestaande informatie slaagt hij erin om innovatie en creatieve manieren te vinden om nieuwe inzichten te vergaren uit bestaande data.
Trends ingepast in lokale grafgebruiken
Met de komst van Rome werden de doden op nieuwe manieren geëtaleerd op de begraafplaatsen van het Nabije Oosten. Dit project onderzoekt hoe de trends in grafschriften, portretten en versierde gedenktekens werden ingepast in de lokale grafgebruiken. Daarmee biedt het nieuwe inzichten in cultuurverandering.
Rol genomen bij cardiometabole ziektes
prof. dr. J. Yang-Fu (Jingyuan) (UMCG)
Dr. Jingyuan Fu richt zich in haar onderzoek op het decoderen van het menselijke genoom en metagenoom in cardiometabole ziekten. Met de Vici-beurs gaat ze een nieuw onderzoeksproject op dit gebied opzetten. Duizenden genomen van onze darmbacteriën coderen net als ons DNA de eiwitten die kunnen bijdragen aan het ontstaan van ziekten. In dit project identificeren de onderzoekers variaties in bacteriële genomen en hun interacties met het humane genoom om hun rol bij het individuele risico op cardiometabole ziektes te bepalen.
Meer informatie over het onderzoek van dr. Jingyuan Fu:
Gebruik van nanodeeltjes
Dr. Inge Zuhorn doet onderzoek naar de manier waarop medicijnen ook kunnen doordringen tot het brein. Hersentumoren zijn slecht behandelbaar, doordat medicijnen moeilijk in de hersenen doordringen. Met de Vici-beurs gaat zij onderzoek doen naar het gebruik van nanodeeltjes. Dit biedt mogelijk een oplossing, maar vereist een verandering in de vorm en grootte van de nanodeeltjes ná toediening in de patiënt. Hiertoe worden in dit onderzoek nanodeeltjes gemaakt die in de patiënt van gedaante verwisselen.
Toekenningen Vidi
Neem de tijd: hoe cellen geordend delen
Om fouten te vermijden en kanker te voorkomen moeten de ingewikkelde stappen van celdeling in een ordelijke manier plaatsvinden, stap voor stap. Dit project onderzoekt hoe essentiële eiwitten met elkaar communiceren om ervoor te zorgen dat tijdens de celdeling elke stap op het juiste moment plaatsvindt.
Taalontwikkeling na hersentumoren bij kinderen
Bij kinderen met hersentumoren kunnen cognitieve stoornissen optreden als gevolg van de tumor of van noodzakelijke medische interventies na de operatie. De onderzoekers bestuderen de taalvaardigheid van deze kinderen in relatie tot de gevolgde behandeling, die alleen uit chirurgie kan bestaan of een combinatie van chirurgie, chemotherapie en protonenbestraling.
Humor in de rechtbank
A. (Alberto) Godioli, PhD
Het is lastig om de juridische grenzen van vrijheid van meningsuiting te definiëren—vooral als het om humor gaat. Vaak benaderen nationale en internationale rechtbanken aanstootgevende humor inconsistent. Dit project beoogt, voortbouwend op inzichten vanuit humorstudies en literatuurtheorie, de behandeling van humor in de regulering van vrije meningsuiting te verbeteren.
Kans en kindertal
Wanneer en hoeveel kinderen geboren worden is moeilijk te voorspellen. Modellen op basis van kansen van bevruchting én machinaal leren kunnen helpen om betere voorspellingen te maken. Bevindingen kunnen familiebeleid informeren en daarmee ongewenste kinderloosheid en de afhankelijkheid van medisch geassisteerde reproductie verminderen.
Langer gezond: schadelijke cellen opruimen
Veroudering is het langzaam maar gestaag verslechteren van fysiologische parameters. Een belangrijke oorzaak van veroudering en het ontstaan van leeftijd-afhankelijk ziekten is de ophoping van oude – 'senescente' – cellen. Dit onderzoek wil de kenmerken van oude cellen identificeren en deze kenmerken inzetten voor de ontwikkeling van anti-verouderings interventies.
Toekenning Veni
Coronavirusuitbraken bestrijden
dr. Y. (Yingying) Cong (UMCG)
Coronavirussen vormen permanente bedreigingen voor de menselijke gezondheid en de landbouw; ook zullen waarschijnlijk nieuwe epidemieën opduiken. Dit project is gericht op het identificeren en karakteriseren van farmaca die het geconserveerde replicatiemechanisme van coronavirussen blokkeren. Het uiteindelijke doel is om anti-coronavirale medicatie te verstrekken ter bestrijding van toekomstige coronavirus uitbraken.
Designer eiwitten in de etalage
"Protein display" is een van de krachtigste technieken om eiwitten uit te rusten met nieuwe nuttige functies, omdat hiermee miljoenen varianten kunnen worden getest. De onderzoeker beschrijft hier de eerste displaymethode die eiwitten met een moleculaire “streepjescodes” labelt, waarmee kenmerken van de beste computer-ontworpen eiwitten razendsnel geïdentificeerd kunnen worden.
Mensen die niet digitaal vaardig zijn zouden toch gebruik moeten kunnen maken van EHealth om gezondheidsverschillen te voorkomen
dr. E.I. (Esther) Metting (UMCG)
In de zorg wordt steeds vaker gebruik gemaakt van E-Health om patiënten beter te kunnen behandelen. Hierdoor zal de behandeling en de gezondheid van niet digitaal vaardigen achterblijven. Met COPD patiënten en zorgverleners ga ik een methode ontwikkelen waarmee niet digitaal vaardigen tóch kunnen profiteren van de gezondheidsvoordelen van E-Health.
Het hoe en waarom van B-cel overactiviteit bij systemische auto-immuunziekten
dr. G. (Gwenny) Verstappen (UMCG)
Systemische auto-immuunziekten worden gekenmerkt door overactiviteit van B-cellen. Hoe dit tot stand komt is onduidelijk. Middels een gedetailleerde functionele en moleculaire analyse gaat deze onderzoeker bepalen hoe B-cellen overactief raken in patiënten met de auto-immuunziekte ‘syndroom van Sjögren’, om verschillen tussen patiënten te identificeren en gerichte therapeutische behandelopties te realiseren.
Hoe kun je meerdere gelijktijdige teamlidmaatschappen het best combineren?
Veel mensen werken in meerdere teams tegelijkertijd. Toch weten we verrassend weinig over de gevolgen van deze manier van werken voor het welzijn en presteren van werknemers. Het voorgestelde project onderzoekt waarom en wanneer werken in meerdere teams positieve of negatieve effecten heeft. Ik kijk daarbij niet alleen naar het totaal aantal teams waarin een persoon actief is, maar ook hoe deze teams van elkaar verschillen.
Het reële effect van onconventioneel monetair beleid: Een nieuw portefeuille kanaal
Verschillende centrale banken hebben hun verzameling onconventionele monetaire instrumenten uitgebreid teneinde de gevolgen van de wereldwijde financiële crisis te beteugelen. De impact van deze instrumenten is tot op heden slechts bestudeerd via het kanaal van de kredietverstrekking, maar in welke mate en via welk kanaal hebben deze instrumenten een invloed op economieën met dalende kredietvolumes? In dit onderzoek wordt het antwoord op deze vraag gezocht door de invloed op de economie van deze instrumenten te bestuderen via het herbalanceren van portefeuilles van gezinnen.
Moleculair bewijs voor chemische blootstellingen in het dagelijks leven
Dagelijks worden we blootgesteld aan talrijke chemicaliën, bijvoorbeeld via onze voeding, onze leefomgeving en de therapieën die we mogelijk ondergaan. Onderzoek naar blootstellingen gebeurt vaak middels vragenlijsten die afhankelijk zijn van onze herinnering aan eerdere blootstellingen. Dit project wil blootstellingen direct, op moleculair niveau meten om zo hun impact op onze gezondheid beter te kunnen bestuderen.
Eerlijk beoordelen met eenvoudige algoritmes
Psychologische tests worden intuïtief geïnterpreteerd of via complexe kunstmatige intelligentie gebruikt. Beide hebben stevige nadelen die zorgen voor suboptimale en oneerlijke beslissingen. Een alternatief is het gebruik van simpele, transparante algoritmes. Ik onderzoek hoe zulke algoritmes worden ontworpen en gebruikt en welk effect dat heeft op valide en rechtvaardig testgebruik.
Door een roze bril: hoe ontstaat optimisme?
Optimisten zijn lichamelijk en mentaal gezonder en gelukkiger dan pessimisten. Hoe komt het dat sommige mensen optimistisch zijn en anderen niet? Ik onderzoek in welke mate en hoe optimisme wordt doorgegeven van ouders op kinderen. Mijn onderzoek biedt nieuwe inzichten over het ontstaan en bevorderen van optimisme in opgroeiende kinderen.
Het Complotype, een nieuw criterium voor compatibiliteit tussen donor en ontvanger bij niertransplantaties
dr. F. (Felix) Poppelaars (UMCG)
De geërfde set van complement genen wordt het Complotype genoemd en bepaalt het vermogen om het complement systeem te activeren en te reguleren. Ik ga onderzoeken of bij de toewijzing van donornieren het Complotype moet worden toegevoegd als criterium naast weefseltypering, om daarmee de lange-termijn uitkomsten na transplantatie te verbeteren.
Lichaamseigen gevaar-signaalstoffen in het ontwikkelen van onderliggend lijden bij COPD patiënten
In dit project zal ik onderzoeken of én hoe lichaamseigen-gevaarsignalen afkomstig uit beschadigd longweefsel, kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van onderliggend lijden in COPD, middels een groot patiënten cohort en vernieuwende 3D-lab technieken. Hieruit zal blijken of deze gevaarsignalen gebruikt kunnen worden als COPD biomarker en/of aangrijpingspunt voor nieuwe behandelstrategieën.
Met artificial Intelligence bestralingsbijwerkingen voorspellen en verminderen in hoofd-halskankerpatiënten
dr. L. (Lisanne) van Dijk (UMCG)
Hoofd-hals kankerpatiënten behandelt met radiotherapie hebben een steeds betere overleving, maar hun`behandeling gaat vaak gepaard met ernstige, langdurige bijwerkingen. Dit project gebruikt Artificial Intelligence technieken om voorspellingsmodellen te maken voor deze bijwerkingen. Hierdoor wordt een gepersonaliseerde behandeling mogelijk waarbij naast de optimale overleving zo min mogelijk bijwerkingen optreden.
| Laatst gewijzigd: | 05 oktober 2023 15:16 |