Terugblik Opening Academisch Jaar 2025-2026

De opening van het Academisch Jaar 2025-2026 vond plaats op maandag 1 september 2025. Het thema was 'Impact Without Borders: Local Meets Global'. We kijken terug op een ceremonie met scherpe toespraken, bijzondere awards en sfeervolle muziek. De ceremonie werd traditioneel voorafgegaan door het cortège van hoogleraren, met vóór hen besturen van studenten- en studieverenigingen met kleurrijke banieren.

Opening door rector magnificus

Rector magnificus Jacquelien Scherpen opende de ceremonie. Scherpen keek kort terug op het afgelopen jaar als rector magnificus; een behoorlijk turbulente periode met voortdurende conflicten en lijden wereldwijd, waarin het College van Bestuur intense discussies voerde over de rol van de universiteit in complexe situaties zoals het Gaza-Israël conflict. Ook zijn er zorgen over de academische vrijheid en de afhankelijkheid van data-infrastructuren. Dat is voor de RUG een reden om te werken aan digitale soevereiniteit. De op te richten AI Factory in Groningen, waar de RUG bij betrokken is, kan een motor zijn voor nauwe samenwerking op digitaal terrein.

Naar een nieuwe universiteit

Collegevoorzitter Jouke de Vries wees erop dat mondiale ontwikkelingen steeds meer invloed hebben op de universiteit. Daarom is een langetermijnstrategie nodig. De RUG gaat zich ontwikkelen tot een vijfde-generatie-universiteit: een internationale netwerk-universiteit met een sterke verankering in de regio. Samenwerking met mbo, hbo en het UMCG zijn daarbij kenmerkend, evenals regionale campussen en hybride onderwijs-hubs. De Vries hield zijn  gehoor voor dat dit cluster-model ook toepasbaar is in andere regio’s. Een scherpe profilering per regio maakt onderzoek efficiënter en zorgt voor behoud van disciplines op nationaal niveau.

Keynote spreker was prof. dr. Robbert Dijkgraaf, voormalig minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Hij ging in op de staat van de wetenschap. Die is goed, maar ook niet goed, aldus Dijkgraaf. De wetenschap heeft grote sprongen gemaakt en fundamentele bouwstenen voor de toekomst gelegd, maar ze wordt ook van diverse zijden bedreigd en wetenschappelijk gezag wordt ondermijnd door populisme, bezuinigingen en kortetermijndenken. Internationale samenwerking wordt geframed als gevaarlijk. Voor Europa ligt er echter een unieke kans om het voortouw te nemen op wetenschappelijk terrein. Samenwerken en slim specialiseren zijn daarbij belangrijk.  

Ubbo Emmius Penning en Alumnus van het Jaar

Vervolgens werd de Ubbo Emmius Penning voor Wetenschapscommunicatie uitgereikt aan journalist/publicist Govert Schilling, die al meer dan 40 jaar schrijft over sterrenkunde. Hij hield een pleidooi voor het belang van wetenschapscommunicatie voor kinderen. De vonk voor wetenschap slaat al over op de basisschool, aldus Schilling. We moeten die nieuwsgierigheid koesteren en voeden.

Naast deze speeches vertelde prof. dr. Marijke Leliveld over haar vakgebied consumentenethiek, en over de schadelijke effecten van excessieve productie en consumptie. Khalaf Alkhalaf ontving zijn Alumnus van het Jaar-award uit handen van de rector magnificus. Alkhalaf, uit Syrië gevlucht voor de terreur van IS, is nu teamleider bij Vluchtelingenwerk Nederland. ‘Ik kwam hier met angst en hoop,’ sprak hij. ‘Hoop op een nieuwe toekomst. Nu wil ik ook anderen helpen hun plek te vinden.’ Hij droeg zijn award op aan elke vluchteling die weigert op te geven, en aan “alle docenten, mentoren en vrienden die in ons geloven, vaak nog voordat wij zelf in ons geloven.”

GUF-100 prijswinnaar Maaike ten Hoor vertelde over de impact van persoonlijke woorden en de stimulerende werking die daarvan uit kan gaan. Tot slot droeg de nieuwe RUG-huisdichter, Hannan van Rooij, een gedicht voor. Het a cappella koor van Bragi verzorgde prachtige muzikale intermezzo’s.

We danken iedereen voor hun aanwezigheid en kijken uit naar het nieuwe academische jaar!

Alle speeches en gedicht huisdichter RUG

• Speech Jacquelien Scherpen
• Speech Jouke de Vries
• Speech Robbert Dijkgraaf
• Speech Govert Schilling
• Speech Marijke Leliveld
• Speech Khalaf Alkhalaf
• Speech Maaike ten Hoor
• Gedicht Hannan van Rooij
  

Sfeerfoto’s en video's

Pjotr Wiese heeft veel sfeerfoto’s gemaakt. Deze zijn terug te vinden op zijn website.