‘Game-based’ opdrachten: een combinatie van plezier en aandacht

In New Ways of Teaching vertellen docenten over hun innovatieve, creatieve en effectieve onderwijsinitiatieven. Van bijzondere lesvormen tot nieuwe technieken—alles komt aan bod. Hoe zijn deze ideeën ontstaan en welk impact hebben ze op studenten? Deze maand: actieve betrokkenheid door middel van “serious gaming”.

Het is niet eenvoudig om complexe theorieën over te brengen, laat staan om studenten te stimuleren deze theorieën ook toe te passen. Prof. Ranjita Bose, universitair hoofddocent bij Polymer Engineering, heeft dit zelf ondervonden. Ze ontwikkelde een ‘game-based’ opdracht: een lesvorm waarbij studenten de theorie in praktijk kunnen brengen zonder in het diepe gegooid te worden.

‘Techniek heeft, evenals veel andere onderwerpen, baat bij praktische oefeningen om het leerproces te consolideren. Het viel me op dat studenten feiten vaak wel konden onthouden, maar moeite hadden hun kennis toe te passen in praktische situaties of onder druk, zoals tijdens tentamens. Dat bracht me op het idee om een ‘game-based’ leertaak te ontwikkelen: een veilige omgeving met een laag risico waar ze fouten konden maken, konden nadenken en leren, zonder bang te zijn om te falen. Het simuleren van realistische beperkingen, zoals tijd- en geldgebrek, stimuleert  strategisch denken en  besluitvorming. Daarnaast wilde ik de samenwerkings- en communicatievaardigheden verbeteren. In deze spelvorm moeten studenten samenwerken, interpretaties bespreken en het eens worden over vervolgstappen: essentiële vaardigheden voor een studie- of professionele loopbaan. Het is een vorm van authentieke beoordeling en geeft de leerkracht ook toegang tot de hogere niveaus van de taxonomie van Bloom, zoals toepassing, synthese en consolidatie.’

Leren door te doen

‘Het doel van het ‘game-based’ project is om studenten te helpen lesmateriaal toe te passen door weloverwogen beslissingen te nemen en in kleine groepjes over de theorie te praten. Elk groepje krijg een casestudy die met een beperkt budget en binnen korte tijd moet worden opgelost. De studenten moeten een voor een analyse resultaten “kopen” en interpreteren, en mogen daarbij alleen hun aantekeningen gebruiken; elektronische apparaten zijn niet toegestaan. Dit stimuleert studenten om het lesmateriaal te gebruiken, kennis te synthetiseren en logische argumenten te gebruiken om hun medecursisten te overtuigen. De game presenteert realistische tijds- en budgetbeperkingen, waardoor de theorie aanvoelt als de praktijk en beslissingen impactvol lijken. Als studenten een methode kiezen die niet werkt, krijgen ze een lege enveloppe, zodat ze hun hypotheses gaan heroverwegen en aanpassen. Na de game schrijven de studenten elk hun eigen verslag, waarin ze toelichten hoe ze de theorie en de literatuur hebben gebruikt om de casus op te lossen en waarin ze reflecteren op de beslissingen van de groep . Al met al verandert passief leren in deze opdracht in een actief proces, waardoor de theorie tot leven komt.'

Welke winst is er te behalen?

‘De gamevorm stimuleert hen te experimenteren en beslissingen te nemen in realistische omstandigheden, waardoor studenten meer vertrouwen krijgen in hun analytisch denkvermogen. Op verkeerde keuzes staan geen sancties maar ze bieden slechts kansen om na te denken en bij te sturen. Studenten vinden het daardoor minder erg om fouten te maken en daar leren ze van.’

‘De cursus biedt niet alleen een veilige leeromgeving maar leert studenten ook een reeks essentiële vaardigheden aan, zoals kritisch nadenken door gegevens te interpreteren en op feiten gebaseerde beslissingen nemen. Een ander belangrijk element is samenwerken. Samenwerking staat centraal in de ervaring; werken in kleine groepjes verbetert de samenwerking en teamwork omdat studenten nadenken over hoe ze samen problemen kunnen oplossen. Tijds- en budgetbeperkingen brengen aspecten in van strategische planning, die studenten helpen prioriteiten te stellen en hulpmiddelen te beheren. Door alleen op hun aantekeningen en discussies met medestudenten te vertrouwen, verbeteren ze hun vermogen om zich onder druk de theorie te herinneren en die toe te passen — een essentiële vaardigheid bij het maken van tentamens en in het dagelijks leven.’

Betrokken en gemotiveerd

‘Veel studenten beschrijven de activiteit als waardevol en boeiend. Ze geven aan dat hun kennis is verdiept en hun algemene inzicht in het onderwerp is verbreed. Het samenwerkingsaspect stimuleerde het teamwork en bood een kans om problemen op te lossen in een groepssetting. De studenten vonden het leuk om ideeën die uit de samenwerking voortkwamen, te kunnen uitwisselen, en velen vonden het leuk om samen te werken om de casestudy op te lossen.’

‘Al met al vonden studenten de opdracht boeiend en lonend. Ze benadrukten hoe effectief deze was voor zowel het individuele leerproces als de groepsinteractie. De opdracht bracht de theorie tot leven en liet studenten zien hoe ze hun academische kennis in een gesimuleerde praktische setting konden inzetten.’

Een frisse wind

‘Wat ik het meest waardevol vind, is dat de opdracht de theorie tot leven brengt. Het zorgt ervoor dat passief leren verandert in een actief, door studenten gestuurd proces. Ik merk dat studenten steevast meer gemotiveerd en betrokken zijn bij hun leerproces. De studenten zijn tijdens de opdracht veel meer betrokken en meer gemotiveerd dan tijdens hoorcolleges. Uit hun feedback blijkt dat ze dit een leuke én waardevolle ervaring vinden, die hen goed voorbereidt op tentamens en hun toekomstige loopbaan. En eerlijk gezegd is het voor mij net zo leuk als voor de studenten.’

‘De studenten zijn duidelijk meer betrokken bij het materiaal, ze genieten van het proces en ontwikkelen meer zelfvertrouwen. Daarmee bewijst deze aanpak zijn waarde. Ze onthouden de methodes beter, passen de theorie effectiever toe en voelen zich beter voorbereid op het eindexamen later in de cursus. De inspiratie werd tenslotte ingegeven door de wens om de kloof tussen theorie en praktijk te overbruggen en het leerproces dynamischer, betekenisvoller en duurzamer te maken, en tegelijkertijd leuk te houden.”