Hello? Is there anybody in there? On the conditions for responsive local government in the Netherlands
| Promotie: | Dhr. J.G. (Joes) De Natris |
| Wanneer: | 03 oktober 2024 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotors: | prof. dr. M.A. (Maarten) Allers, prof. dr. J. (Jakob) de Haan |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Economie en Bedrijfskunde |
Hallo? Is daar iemand? Over de voorwaarden voor responsief lokaal bestuur in Nederland
De responsiviteit van lokale overheden hangt af van bepaalde voorwaarden: politici moeten verantwoording afleggen in representatieve lokale verkiezingen, lokale overheden moeten voldoende fiscale autonomie hebben, fiscaal verantwoordelijk handelen, en hun plannen uit kunnen voeren. Joes de Natris onderzocht deze voorwaarden, voornamelijk in de context van Nederlandse gemeenten. De resultaten van De Natris suggereren dat de verkiezingsopkomst afneemt naarmate gemeenten groter worden, daardoor verlagen gemeentelijke herindelingen de representativiteit van verkiezingen. Daarnaast ontdekt hij dat de meeste coalitiepartijen geen voordeel hebben ten opzichte van de oppositie in lokale verkiezingen, wat politieke verantwoording bevordert. Partijen passen hun prioriteiten aan aan de prioriteiten van burgers wat betreft het sociaal domein, en partijen binnen dezelfde gemeente prioriteren het sociaal domein in verschillende mate. Dit helpt burgers om partijen te verkiezen die hun prioriteiten delen. Lokale coalities passen hun prioriteiten aan aan de prioriteiten van burgers wat betreft aspecten van het sociaal domein (participatie).
De Natris vindt ook bewijs dat lokale coalities over het hele politieke spectrum belastingplafonds invoeren. Hoewel de meeste lokale coalities zich niet strikt houden aan hun belastingplafond, remmen belastingplafonds gemiddeld genomen wel de belastingverhogingen. Dit laat zien dat lokale overheden slechts tot op zekere hoogte hun eigen plannen kunnen uitvoeren. Uit Europees vergelijkend onderzoek blijkt dat het voorkomen van lokale financiële problemen vereist dat de centrale overheid, zoals de Rijksoverheid in Nederland, verplichte taken voldoende financiert, financiële regels stelt, de naleving ervan tijdig afdwingt en overtredingen politiek kostbaar maakt. Ironisch genoeg beperken de fiscale regels, die nodig zijn om lokale financiële verantwoordelijkheid te waarborgen, de lokale autonomie.