Domeinen in beweging
| Promotie: | Dhr. J.H. Huiting |
| Wanneer: | 17 juni 2020 |
| Aanvang: | 14:30 |
| Promotors: | prof. dr. D.E.H. de Boer, prof. dr. ir. M. (Theo) Spek |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Letteren |
De geschiedenis van het West-Utrechtse platteland in de middeleeuwen
Het proefschrift van Jan Huiting "Domeinen in beweging" geeft in bijna 700 pagina's een overzicht van de geschiedenis van het West-Utrechtse platteland in de middeleeuwen. Een grote hoeveelheid nieuw bronnenmateriaal vormt de basis van deze omvangrijke studie naar samenleving, bezit en exploitatie tot in de Nieuwe Tijd. Bodem, reliëf, vegetatie en toponymie worden gekoppeld aan nederzettingspatronen om een fundament onder de volgende hoofdstukken te leggen. Hierbij is veel gebruik gemaakt van archeologie en vegetatiekunde.
Bezitsverhoudingen worden vanaf de tijd van de occupatie van het land blootgelegd waarbij duidelijk wordt dat de ridders een zeer sterke positie hadden en behielden. Boerenbezit kwam weinig voor. De opkomst van kerkelijke instellingen bracht steeds meer land in handen van kapittels en kloosters. Verschillende ‘curtes’ en sporen van domaniale organisatie toonden de Frankische oorsprong van het bisdom Utrecht.Cartografische reconstructies visualiseerden de grootte van deze hoven. Zowel de groei op het platteland als in de dominante stad Utrecht duurde eeuwen. Een afnemende bevolking in de late veertiende eeuw luidde echter een langdurige crisis in die een eeuw duurde. Door een lage bevolkingsdichtheid waren er weinig boeren en waren de boerderijen gemiddeld vrij groot, hoewel ze voornamelijk uit pachtgrond bestonden.
Een dalende bevolking vanaf einde veertiende eeuw luidde echter een langdurige crisis in die een eeuw duurde. Door een lage bevolkingsdichtheid waren er weinig boeren en de bedrijven waren gemiddeld dan ook vrij groot, zij het dat ze voornamelijk uit pachtgrond bestonden.
Het beeld van expansie en contractie kon scherp worden weergegeven aan de hand van vele tienden en pachten, waarbij de volledigheid en het belang van het materiaal van internationale allure is. Met gegevens over bevolking, samenstelling van huishoudens, prijzen, lonen, kapitaalrente en scholingspremie is een enorme hoeveelheid data bewerkt tot een geïntegreerd beeld van de rurale economie, de aard en rentabiliteit van de landbouw.