Feeling art
Het VOELEN van kunst
Emoties zijn niet louter bijproducten van kunst, maar ze vormen juist een centraal onderdeel van de wijze waarop kunstervaringen betekenis krijgen. Emoties ontstaan in de wisselwerking tussen mensen, kunstwerken en omgeving. Gemma Schino laat zien hoe lichamelijke sensaties, bewegingen en gesprekken de beleving en betekenis van kunst mede vormgeven. Bij kunst gaat het dus om meer dan alleen de beleving van schoonheid of onthechte contemplatie.
In een eerste (online) studie gaven deelnemers met Bodily Sensation Maps aan waar zij emoties in hun lichaam voelden tijdens het kijken naar kunstwerken. Dit liet zien dat deze emoties belichaamd zijn en vaak complex, zoals bij weemoed of een bitterzoet gevoel. Een tweede studie onderzocht kinderen en adolescenten met door henzelf gekozen kunstwerken. Jongere kinderen vertrouwden vooral op lichamelijke expressie, terwijl adolescenten meer abstract reflecteerden — maar voor beide groepen speelde het gesprek een belangrijke rol.
Een derde studie richtte zich op volwassenen die in paren betekenisvolle kunstwerken bespraken. Hieruit bleek hoe strategieën als verbeelding en conceptualisering samenhangen met emoties als verwondering, nostalgie en interesse. De laatste studie gebruikte een multimethodische aanpak om ervaringen met fysieke en virtuele installaties in het museum te meten. Deze aanpak kan interdisciplinaire vragen beantwoorden, bijvoorbeeld over de gewenste impact, die relevant zijn voor psychologen, filosofen en curatoren.
Samen laten deze studies zien dat kunstbelevingen belichaamde, emotionele en fundamenteel sociale processen van betekenisgeving zijn. Dit onderzoek daagt musea, onderwijs en wetenschap uit meer aandacht te besteden aan lichamelijke en emotionele aspecten van kunstbeleving.