Pathological abnormalities in progressive multiple sclerosis
| Promotie: | W. (Wendy) Oost |
| Wanneer: | 18 juni 2025 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotors: | dr. W. (Wia) Baron, prof. dr. B.J.L. (Bart) Eggen |
| Copromotor: | dr. S.M. (Susanne) Kooistra |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Pathologische afwijkingen bij progressieve multiple sclerose
Multiple sclerose (MS) wordt gekarakteriseerd door verlies van myeline en oligodendrocyten, ontstekingen in het zenuwstelsel en verlies van zenuwcellen. Hoewel myeline kan herstellen, neemt tijdens veroudering de efficiëntie af. MS verergert ook onafhankelijk van ontstekingen, door diffuse schade aan niet-gedemyeliniseerd hersenweefsel. Huidige behandelingen richten zich op onderdrukken van het immuunsysteem, maar bevorderen geen myeline herstel en stoppen ziekte progressie niet. In dit proefschrift van Wendy Oost werden geavanceerde elektronenmicroscopie en eiwitanalyses gebruikt om inzicht te krijgen in afwijkingen die samenhangen met falende remyelinisatie en diffuse pathologie.
In niet-gedemyeliniseerd witte stof hersenweefsel toonde scanning transmissie elektronenmicroscopie (STEM) een verlies van kleinere gemyeliniseerde axonen in MS-weefsel. Dit verlies wordt waarschijnlijk gecompenseerd door zwelling van de overgebleven gemyeliniseerde axonen, met een aangepaste myelinedikte en gedeeltelijke mitochondriale aanpassing. Deze veranderingen kunnen de kwetsbaarheid van witte stof bij MS vergroten. We observeerden ook een zeldzaam kenmerk in sommige gemyeliniseerde axonen, niet-homogene lagen van het myelinemembraan, wat we ‘belted myeline’ noemen. Verdere hoogresolutie-STEM en energiedispersieve röntgenanalyse toonden aan dat het uiterlijk van ‘belted’ samenhangt met verschillen in ijzerbinding, waarschijnlijk geassocieerd met nieuwgevormde myeline. Daarnaast zijn met eiwitanalyse van het celoppervlak verschillende en unieke celoppervlakte-eiwitten in niet-gemyeliniseerd MS-hersenweefsel geïdentificeerd, die mogelijke therapeutische aangrijpingspunten vormen voor diffuse MS-pathologie. Verrassend genoeg bevatten een deel van witte-stoflaesies in MS excitatoire axodendritische synapsen, neuronale celkernen en kleine dun gemyeliniseerde axonen. Deze axonen zijn waarschijnlijk nieuw gegenereerd door lokale neurogenese, wat ons inzicht in remyelinisatie-falen verandert.
De bevindingen tonen subtiele myelineveranderingen in niet-gedemyeliniseerd witte stof hersenweefsel en synapsen in witte-stof laesies, en bieden aanknopingspunten voor therapieën gericht op remyelinisatie-falen en progressie van MS.