Aggregatibacter actinomycetemcomitans - dissecting the roles of fimbriae and secreted proteins in virulence

Aggregatibacter actinomycetemcomitans - het ontleden van de rol van fimbriae en uitgescheiden eiwitten in virulentie

De meest voorkomende ziekte op aarde, parodontitis, is een ontstekingsziekte die de zachte weefsels en het bot rond onze tanden onherstelbaar vernietigt en leidt tot tandverlies. Parodontitis wordt in verband gebracht met veranderingen in het microbiële ecosysteem in de mond. Bij gezonde mensen ontwikkelt deze ‘orale microbiota’ zich in harmonie met de gastheer. De harmonie kan verstoord worden door leefstijlfactoren, zoals slechte mondhygiëne, ongezonde voeding en roken, of door antibiotica. Dit geeft ziekteverwekkers, zoals de bacterie Aggregatibacter actinomycetemcomitans, de ruimte om zich te vermenigvuldigen.

In haar proefschrift laat Fu zien hoe A. actinomycetemcomitans uitgescheiden eiwitten inzet om ziekte te veroorzaken. Een belangrijke waarneming is dat klinische isolaten van deze bacterie het vermogen om te aggregeren en biofilms te vormen op vaste oppervlakken snel verliezen wanneer ze in het laboratorium gekweekt worden. Dit leidt vervolgens tot een verminderd vermogen om ziekte te veroorzaken. De resultaten laten ook zien dat de bacteriële aggregatie afhangt van draadvormige aanhangsels, zogenaamde fimbriae, op het bacterie-oppervlak. Deze fimbriae zijn verantwoordelijk voor de bacteriële hechting aan gastheercellen en ze bevorderen de afgifte van toxines aan de gastheercellen. Tevens is gebleken dat kleine membraanblaasjes, die van het bacterie-oppervlak afgescheiden worden, immuuncellen van de mens inactiveren, waardoor de bacterie aan vernietiging ontsnapt.

Tezamen impliceren de waarnemingen beschreven in dit proefschrift dat fimbriae goede aangrijpingspunten zijn voor preventieve en therapeutische interventies tegen A. actinomycetemcomitans-infecties. Dit kan wellicht bereikt worden met geneesmiddelen die interacties van de fimbriae met gastheercellen verhinderen, of door vaccins die gericht zijn tegen de fimbriae.

CV Yanyan FuYanyan Fu (1994) behaalde haar bachelordiploma Geneeskunde aan de Jining Medical University, China, en haar masterdiploma aan het Chinese Center for Disease Control and Prevention. Haar promotieonderzoek vond plaats bij de afdeling Medische Microbiologie en Infectiepreventie van het Universitair Medisch Centrum Groningen. De titel van haar proefschrift luidt: Aggregatibacter actinomycetemcomitans - dissecting the roles of fimbriae and secreted proteins in virulence.

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/d31fd4f1-e0a9-46b1-8134-d00c1b2d3665