Seek and destroy

Onderzoek naar chemotherapie met een ‘aan-’ en ‘uit-’knop

Hoorens richt zich in zijn proefschrift op chemotherapie. Kanker is een van de voornaamste doodsoorzaken in de westerse wereld. Momenteel wordt kanker voornamelijk behandeld met operatieve verwijdering van tumoren, bestraling, chemotherapie of een combinatie hiervan. Chemotherapie beschrijft het gebruik van chemische moleculen voor het doden van tumorcellen. In de ontwikkeling van chemotherapie probeert men moleculen te maken die giftiger zijn voor tumorcellen dan voor gezonde cellen. Dit kan men bijvoorbeeld doen door moleculen te maken die het DNA beschadigen, waar snel delende tumor cellen vatbaarder voor zijn dan gezonde langzaam delende cellen. Een andere strategie is het ontwikkelen van remmers voor eiwitten die overactief zijn in tumorcellen in vergelijking met gezonde cellen.

Toch komt het gebruik van chemotherapie in de praktijk voor, met ernstige bijwerkingen en veel schade aan gezond weefsel, waar chemotherapie helemaal niet actief hoeft te zijn. Moleculen die DNA beschadigen of enzymremmers, richten bijvoorbeeld veel schade aan gezond weefsel ver buiten tumorcellen. Deze bijwerkingen zijn een grote beperking voor het gebruik en de ontwikkeling van chemotherapie en zijn bovenal erg onprettig voor patiënten.

Om deze bijwerkingen te voorkomen, is er chemotherapie nodig die enkel schade aanricht aan een tumor en niet daarbuiten. Een mogelijk manier om dit te bereiken is het ontwikkelen van medicijnen die we met licht aan en uit kunnen zetten, in de Engelse wetenschappelijk term ‘photopharmacology’ geheten. Het idee hierachter is dat chemotherapie in een inactieve vorm toegediend kan worden aan een patiënt. In deze inactieve vorm zou de chemotherapie geen schade aan moeten richten aan gezonde cellen en weefsels. Vervolgens wordt de tumor met licht bestraald, waarmee de chemotherapie aan wordt gezet en het de tumorcellen kan doden. Wanneer de moleculen buiten de tumor komen, worden ze niet meer bestraald en zetten ze zichzelf weer uit om geen schade aan te richten aan gezonde cellen. Hoorens beschrijft in zijn proefschrift de verdere ontwikkeling van photopharmacology voor chemotherapie, waarmee hopelijk een stapje richting een mogelijke klinische toepassing wordt gezet.

CV Mark Hoorens

Mark Hoorens (1992) volgde de Bachelor Life Science and Technology aan de Technische Universiteit Delft. Daarna veranderde hij van koers: van moleculaire biologie richting de organische chemie tijdens zijn master Life Science and Technology aan de Universiteit Leiden, waar hij afstudeerde in het lab van Prof. Mario van der Stelt. Zijn promotieonderzoek vond plaats in een samenwerking tussen het Medical Imaging Center van het Universitair Medisch Centrum Groningen en het Stratingh Institute for Chemistry, waar hij gezamenlijk begeleid werd door Prof. Wiktor Szymanski, Prof. Ben Feringa and Prof. Philip Elsinga. De titel van zijn proefschrift luidt: “Seek and Destroy. Light-Controlled Cancer Therapeutics for Local Treatment”.

.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/4b46ec31-5ce6-4515-8132-ef70e11e3010