Translational studies in biliary atresia

Onderzoek naar zeldzame galwegafwijking bij pasgeborenen

Chirurg Robert Lind concludeert dat een bepaald muismodel geschikt is om het ontstaan en de ontwikkeling van galwegatresie te bestuderen, een zeldzame ziekte onder pasgeborenen waarbij de galwegen niet goed ontwikkeld zijn. De oorzaak van galwegatresie is nog onbekend, en wanneer de ziekte niet behandeld wordt, overlijden patiënten aan de gevolgen van leverschade. Lind stelde ook vast dat patiënten op volwassen leeftijd een vergelijkbare kwaliteit van leven hebben als gezonde leeftijdsgenoten. Wel zijn patiënten na een levertransplantatie in alle opzichten vertraagd in het behalen van hun ontwikkelingsmijlpalen.

Wanneer kinderen een levertransplantatie moeten ondergaan, komt dat het vaakst door galwegatresie – in medisch jargon biliaire atresie (BA) – een zeldzame ziekte waarbij de galwegen niet goed ontwikkeld zijn. De afwijking komt in Nederland ieder jaar voor bij zo’n tien pasgeborenen. Het UMCG is het enige ziekenhuis in Nederland dat levertransplantaties bij kinderen uitvoert, en het is gespecialiseerd in een galweg-hersteloperatie waardoor een levertransplantatie soms (20-30%) niet nodig is.

Wanneer galwegatresie bij pasgeborenen wordt vastgesteld, bevindt er zich al littekenweefsel in de lever (leverfibrose) en moet er snel worden geopereerd. Daarom kan de ziekte in de beginfase niet bestudeerd worden bij mensen. Om toch onderzoek te kunnen verrichten naar de oorzaak en het verloop van deze ernstige ziekte, is in 1993 een speciaal muismodel ontwikkeld, maar wetenschappers wisten nog niet zeker of deze zogenoemde RRV-muizen ook leverfibrose ontwikkelen. Lind onderzocht dit in meer detail, en hij concludeert dat leverfibrose ook in RRV-muizen voorkomt. Dat maakt dit proefdiermodel geschikt om galwegatresie in de beginfase te kunnen bestuderen.

Lind stelde verder vast dat volwassen BA-patiënten zich net zo gezond en gelukkig voelen als gezonde leeftijdsgenoten. Dat gold zowel voor BA-patiënten met een eigen of een getransplanteerde lever. Volwassenen die op kinderleeftijd een levertransplantatie moesten ondergaan, blijken wel een vertraagde ontwikkeling te hebben. Zo hebben ze als jongvolwassene minder vaak een baan dan leeftijdsgenoten, krijgen ze minder vaak zelf kinderen, en vertonen ze minder vaak risicovol gedrag. Deze langetermijnresultaten komen overeen met die van andere ernstige ziekten op kinderleeftijd. Mannen die een levertransplantatie ondergaan, of kinderen die een re-transplantatie nodig hebben, zijn volgens Lind de hoogste risicogroep voor een vertraagde ontwikkelingsloop.

Robert Lind (1981) studeerde geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij was tijdens zijn promotieonderzoek verbonden aan de afdeling chirurgie en onderzoeksinstituut GUIDE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Lind werkt nu als vaatchirurg in Isala in Zwolle en Meppel.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/c40701e9-0aac-4b00-9899-7ea7e7bf52d3