Partijgeschiedenis

De Natuurwetpartij (NWP) werd in 1992 in Nederland en Groot-Brittannië opgericht, in de loop der tijd gevolgd door een zeventig andere landen (aldus R. Borowitz, secretaris-generaal van de ‘Maharishi International Council of Natural Law Parties’, 13 september 1998). De initiatiefnemers lieten zich inspireren door ‘hun persoonlijke ervaring met Transcen­dente Meditatie en het TM-Sidhiprogramma, de kennis en erva­ring van de Natuurwet die aan de basis van deze programma's ligt en het uitgebrei­de weten­schappelijk onderzoek naar de werkzaamheid daarvan’, zo vermeldde het verkiezingsprogramma. Trans­cendente Meditatie (TM) werd in de jaren vijftig ontwik­keld door de Indiase wijze Maharishi Mahesh Yogi op grond van eeuwenou­de vedische tradities en vervolgens in het Westen verspreid. Met deze meditatie kan een individu zijn be­wust­zijn op zich­zelf richten in plaats van op een object, en zodoende het contact met de innerlijke natuur herstellen en daarmee de kosmische intelligentie ervaren, ofwel de Natuurwet leren kennen. Hierbij wordt veronder­steld dat de innerlij­ke na­tuur van de mens organisch deel uitmaakt van de kosmische natuur – niet alleen in fysiek op­zicht (we zijn allemaal mole­culen, atomen, materie), maar ook psychisch of geestelijk (kosmisch bewust­zijn); men zou dit spiritueel holis­me kunnen noemen.

Als bewustzijn en materie dermate nauw verbonden zijn, is het ook logisch dat de ontwikkeling van bewustzijn invloed heeft op fysiek welzijn en gedrag van de betrokkenen. Regelmatige beoefening van TM (of soortgelijke technieken) zal de gezond­heid en het welzijn van de beoefenaar ten goede komen, die meer in harmo­nie met de natuur in hem en buiten hem gaat leven en minder spanningen zal kennen. Wat voor de indivi­du geldt, kan echter eveneens voor groepen of collectiviteiten opgaan: die zijn immers ook innerlijk met elkaar èn de ‘externe’ natuur verbon­den. Wanneer een groep regelmatig samen mediteert, zal dat bijdragen aan het welzijn van de hele groep. Het zou zelfs een uitstraling kunnen hebben op de hele omge­ving, en uiteindelijk op de hele wereld, vooral indien meditatie wordt versterkt met bepaalde yoga-oefeningen, het TM-Sidhi programma ofwel ‘yoga vliegen’.

Om dit effect optimaal te benutten, zou een groep van 7 à 8000 personen op professionele wijze continu moeten mediteren en het TM-Sidhi programma uitvoeren. Dit zou we­reldwijd oorlo­gen en andere vor­men van geweld en misdaad drastisch doen ver­minde­ren en op den duur zelfs uitbannen; creativiteit, onder­ne­mingszin en daarmee werkgele­genheid en welvaart bevorderen; ziekte voorko­men; onderwijs en cultuur op een hoger plan tillen; en de verhouding tussen de mens en zijn natuur­lijk milieu weer in evenwicht bren­gen.­ Bij gebrek aan een wereldregering zou de Nederlandse regering het voor­beeld kunnen geven en een dergelijke ‘stilte­groep voor de regering’ instellen. Zij zou daarvoor een deel van de – op den duur toch overbodige –strijdkrachten in TM en TM-Siddhi kunnen laten trainen, maar daarnaast ook werklozen en AOW’ers tegen betaling hieraan laten deelnemen, zo stelde de NWP in haar publicaties.

De ‘stiltegroep voor de regering’ vormde in wezen een panacee voor alle sociale en politieke problemen, zodat de NWP nauwe­lijks prioriteiten hoefde te stellen. In het partijprogramma besteedde de partij de meeste aandacht aan natuur en milieu – waarbij vooral de gevaren van genetische manipula­tie breed worden uitgemeten – gevolgd door sociaaleconomische kwesties, vrede en veiligheid, gezondheidszorg en onderwijs. Op al die terrei­nen onderstreepte de NWP het belang van de ‘stiltegroep voor de regering’, maar deed daarnaast tal van andere concrete voor­stellen, zoals de vervan­ging van de Belas­ting op Toegevoegde Waarde (BTW) door een Belasting Op Toegevoegde Schade (BOTS), die vooral de vele vormen van milieuver­vuiling extra duur zou moeten maken; de invoering van een basisinkomen voor iedereen; drastische beperking van overheidsingrijpen in de economie; integratie en assimilatie van alle immigranten; nauwe samenwerking met Vlaanderen, in een lossere Europese Unie; en een regering van nationale eenheid zonder partijstrijd, geïnspireerd door het ‘Kosmisch Huis van Hare Majesteit de Koningin’.

Het gedachtegoed van de NWP (en andere natuurwetpartijen in de wereld) is uniek te noemen, vooral door haar nadruk op meditatie. Toch zijn er wel raakvlakken met andere stromingen aan te wijzen. De holis­tische opvatting over de natuur, waar­van de mens tegelijk deel uit­maakt en vervreemd geraakt is, deelt de NWP tot op zekere hoogte met De Groenen; evenals trouwens het streven naar een basisinkomen en een op milieu-effecten gericht belasting­stel­sel. De grote nadruk op vrijheid en beperking van over­heidsbe­moeienis heeft de NWP gemeen met liberalen en anarchis­ten. Maar misschien toont de NWP nog wel de meeste verwant­schap met het romantische conser­vatisme van vroege negentien­de-eeuwse denkers en dichters als Müller en Von Baader, Nova­lis (Von Hardenberg) en Coleridge, die ook visioenen schets­ten van een organi­sche en harmonische samenle­ving zonder politieke span­ningen en zonder veel overheidsbe­moeienis, bijeengehouden door culturele en spirituele tradi­ties, en monar­chaal ge­zag. Dit conservatisme heeft natuur­lijk in de huidige con­text niets behoudends, maar is in zijn consequenties eerder revolutionair te noemen.

De NWP nam in 1994 voor het eerst aan verkiezingen deel. In de gemeente­raad van Lely­stad, waar een speciale woonwijk was gebouwd voor TM-adepten, won de partij met bijna 5% van de stemmen royaal een zetel. Bij de Tweede Kamer­ver­kiezingen op 3 mei bleef ze echter met krap 28.000 stemmen (0,3%) ver van een zetel ver­wijderd. Vier jaar later kwam de NWP uit op bijna 16.000 stemmen (0,2%). Zowel in 1994 als in 1998 werd de lijst voor de Kamer­verkiezingen aangevoerd door Jacques Uijen, gepensio­neerd bedrijfspsycho­loog bij Philips en vroeger lid van de Katholieke Volkspartij (KVP) en vervolgens de Politieke Partij Radikalen (PPR) (interviews met Uijen, 25 oktober 1994 en 28 april 1998). Dank zij roya­le giften van leden en sympathisanten beschikt de partij over een budget waarvan andere partijen met een dui­zendtal leden slec­hts kunnen dromen.

In 2002 nam de NWP niet deel aan de Tweede Kamerverkiezingen, nadat besprekingen over samenwerking met de Vrije Indische Partij (VIP) waren gestrand. In Lelystad werd in 2002 samen met het Algemene Ouderenverbond (AOV) wel weer een zetel in de gemeenteraad gewonnen, maar in 2006 ging deze verloren.

Op 15 juli 2007 werd op de Algemene Ledenvergadering in Lelystad besloten de partij, die al een paar jaar niet meer actief was, met ingang van die datum op te heffen. Er waren slechts acht leden aanwezig. ‘Er is geen enkele verwachting dat de Natuurwetpartij als politieke partij in de toekomst nog zal gloriëren’, zo lichtte het bestuur de beslissing toe. Uijen overleed op 12 augustus 2010.