Nieuw onderzoek naar internationale gegevensuitwisseling in de opsporing van financiële misdrijven

Verschillende landen binnen en buiten Europa willen effectiever samenwerken in de opsporing van financiële misdrijven, zoals belastingfraude, corruptie, witwassen en faillissementsfraude. Daartoe willen deze landen de internationale uitwisseling van persoonsgegevens van verdachten intensiveren. Om dat mogelijk te maken ontwikkelt de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) een ‘Financial Criminal Investigation network’. Eerst wordt een pilotproject uitgevoerd met Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk. Later wordt het netwerk uitgebreid met andere landen in en buiten Europa.

In het netwerk wordt een werkwijze gebruikt die ook al in een andere context is toegepast. De persoonsgegevens van bekende onderzoeksubjecten worden door elk van de deelnemende landen met een algoritme ‘gehasht’. Dat houdt in dat uit de persoonsgegevens van elk onderzoeksubject een unieke hashwaarde wordt berekend. Deze waardes worden gecombineerd in een filter tot 1 enkele sleutel, waaruit de individuele gegevens zelf niet meer herleidbaar zijn. Vervolgens verzendt elk van de deelnemende landen deze filters naar de andere landen. Het ontvangende land vergelijkt de ontvangen filters met de waardes die het heeft berekend uit de gegevens van de eigen onderzoeksubjecten. Als de gegevens overeenkomen is het onderzoeksubject blijkbaar ook in het verzendende land bekend. Pas dan hoeft een officieel rechtshulpverzoek te worden verstuurd, waarin meer informatie met betrekking tot dat onderzoeksubject wordt gevraagd.

Deze innovatieve en zeer efficiënte werkwijze gaat direct naar de bron van gewenste gegevensuitwisseling en voorkomt onnodige bevragingen en bureaucratie, maar raakt tegelijkertijd wel aan diverse actuele juridische thema’s, waaronder de bescherming van persoonsgegevens. De persoonsgegevens worden in de beoogde werkwijze weliswaar versleuteld, maar wel zeer intensief uitgewisseld, bovendien zonder voorafgaand verzoek.

De RUG onderzoekt in opdracht van de FIOD of er voldoende grondslagen zijn in het internationale en nationale recht voor deze vorm van gegevensuitwisseling, en wat de juridische aandachtspunten zijn vanuit het perspectief van gegevensbescherming. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Pim Geelhoed, Rolf Hoving en Kai Lindenberg van de Vakgroep Strafrecht en Criminologie van de Faculteit Rechtsgeleerdheid, Rijksuniversiteit Groningen.

Dit bericht is geplaatst door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.

• Lees meer nieuws van de Faculteit Rechtsgeleerdheid.