Theologia Generalis: Denken en geloven

Docenten: Prof. dr. B. van den Toren (Protestantse Theologische Universiteit, Interculturele theologie), Prof. dr. ir. J. de Ridder (RUG/GGW, christelijke filosofie) en prof. dr. E. van ’t Slot (RUG/GGW, Systematische theologie en kerk in de 21e eeuw)

De eerste avond is op 5 februari, daarna gaan we op 6 woensdagavonden door tot aan 11 maart. We beginnen telkens om 20u met een college van ong. 3 kwartier en daarna een koffiepauze. Vervolgens is er tot ong. 21.30u tijd voor verhelderingsvragen en discussie.

Plaats: Faculteit GGW, Oude Boteringestraat 38, Zittingszaal

Deelname is voor studenten gratis (vul: nul in); overige belangstellenden betalen voor 6 colleges € 60,-.

1. 5 februari. Opening en College 1. Docenten: E. van ’t Slot (opening) en J. de Ridder (college)

Kun je Gods bestaan bewijzen?

Zijn er argumenten voor het bestaan van God te geven en hoe sterk zijn die argumenten? In dit college zal het gaan over enkele klassieke godsbewijzen en de moderne ontwikkelingen op dit gebied. Daarnaast gaan we ook in op de vraag wat je eigenlijk hebt aan argumenten voor Gods bestaan en wat de grenzen ervan zijn.

2. 12 februari. College 2. Docent: E. van ’t Slot

Denken tot aan de grenzen

Na het verkennen van grenzen van godsbewijzen in het eerste college vliegen we nu de zaken van de andere kant aan: wat betekent het eigenlijk om naar bewijzen te vragen? Welke conclusies kan ons denken nog verantwoorden, en waar stuiten we op onze grenzen? En wat moeten we vervolgens met die grenzen aan? In dit college zullen de namen van verschillende klassieke filosofen (Kant, Kierkegaard) maar ook van bekende theologen (Barth, Bonhoeffer) de revue passeren.

3. 19 februari. College 3. Docent: J. de Ridder

Heeft de wetenschap God overbodig gemaakt?

De wiskundige Pierre-Simon Laplace zou ooit eens tegen Napoleon gezegd hebben dat hij de hypothese van God niet nodig had in zijn wetenschappelijk systeem. Dat is een populair idee geworden: wetenschap heeft God overbodig gemaakt en er is een onvermijdelijk conflict tussen religieus geloof en wetenschap. In dit college gaan we dieper in op enkele van zulke (vermeende?) conflicten en denken we na over de vraag hoe geloof en wetenschap zich tot elkaar verhouden.

4. 26 februari. College 4. Docent: E. van ’t Slot

De vraag naar het lijden

Nu gaan we over op een meer existentieel thema. Niet alleen zijn er veel rationele vragen die spelen op het snijvlak van geloof en universiteit; ook ervaringen met (de gevolgen) van het kwaad roepen de vraag op of het wel mogelijk is om te spreken over een zin van het bestaan. Deze vragen gaan we op deze avond aan met het Bijbelpersonage Job, met de filosoof Paul Ricoeur en met de Nederlandse theoloog K.H. Miskotte.

5. 4 maart. College 5. Docent: B. van den Toren

Zijn alle godsdiensten even waar of onwaar?

Door de media, migranten en al ons reizen zijn we ons de laatste eeuw meer dan daarvoor bewust geworden van de rijkdom in de verschillende religies. Lijkt het gezien die verschillen niet voor de hand te liggen dat de verschillende religies zijn als die blinden in die Indiase legende die allemaal dezelfde olifant betasten en daar ieder een eigen beeld van krijgen? In dit college kijken we kritisch naar de moeite om over de waarheid van religies te spreken en zullen ontdekken dat dat meer met onze cultuur en sociale context te maken heeft dan met religie zelf. Tegelijkertijd zal duidelijk worden dat we religies in dit opzicht genuanceerd moeten benaderen. Ten slotte wordt bekeken waarom christenen geloven dat Jezus Christus op een beslissende wijze laat zien wie God is.

6. 11 maart. College 6 en Slotdiscussie. Docenten: B. van den Toren (college en slotdiscussie) en J. de Ridder en E. van ’t Slot (slotdiscussie)

Wat is de betrouwbaarheid van de oude verhalen over Jezus en zijn opstanding uit de dood?

Het christelijk geloof is een historische godsdienst. Het gaat terug op verhalen die worden doorverteld over Jezus van Nazareth die volgens gelovigen de redder van de wereld is. Het is daarom gebaseerd op een getuigenis en interpretatie van historische gebeurtenissen. In de moderne tijd wordt een sterke tegenstelling gemaakt tussen objectieve en controleerbare argumenten enerzijds en het subjectieve karakter van getuigenis anderzijds. Ook in onze postmoderne tijd wordt getuigenis gewantrouwd. In dit college willen we kritisch kijken naar ‘getuigenis’ als bron van kennis en dat toespitsen op de vraag of de verhalen in het Nieuwe Testament over de opstanding van Jezus kunnen vertrouwen. Aan het eind van dit college zijn alle drie de docenten nog te bevragen op de collegereeks.