In het verkeer zien we meer dan we denken

Zie je het wel, wanneer de snelheidslimiet op een matrixbord verandert? Zijn we ons bewust van de route-adviezen die we opvolgen? En hoe kan het dat we zonder er bewust van te zijn een obstakel (kunnen) ontwijken? Ilse Harms heeft met haar promotieonderzoek meer inzicht gegeven in de cognitieve processen bij de visuele informatieverwerking van bekende routes in het verkeer. Zij gebruikte diverse onderzoekstechnieken, zoals de rijsimulator en observatie. Opvallendste conclusie: we hebben het niet altijd door, maar in het verkeer zien we meer dan we denken. Harms promoveert 23 september aan de RUG.

Zowel automobilisten als voetgangers bleken geïnteresseerd in het gedrag van andere weggebruikers. Het benoemen van veranderingen in objecten op of langs een bekende weg of trottoir bleek lastig. Toch verried het gedrag van sommige deelnemers dat zij meer informatie hadden waargenomen dan waar zij zich bewust van waren. Zo volgden zij een route-instructie boven de snelweg op, of vermeden zij een klapbord op een trottoir - zonder zich dit direct erna te kunnen herinneren.

Mensen raken zo gewend aan bekende verkeersomgevingen dat ze niet bewust lopen of autorijden. Ze kunnen handelen zonder erover na te denken, waardoor ze zich niet altijd kunnen herinneren wat ze hebben gedaan. Ondanks het schijnbare gebrek aan volledig of zelfs gedeeltelijk bewustzijn van de verkeersomgeving, kan informatie – inclusief veranderde informatie in een verder bekende omgeving – toch het verkeersgedrag beïnvloeden. Deze uitkomst is ook van belang voor de manier waarop onderzoek naar verkeersdeelnemers moet worden gedaan.

Meer informatie en proefschrift