Deel antipestprogramma’s effectief
Iedereen is ervan doordrongen dat pesten onwenselijk is. De consequenties voor kinderen die op school gepest worden, zijn bijzonder negatief: van slechte schoolprestaties tot psychische klachten als depressiviteit, klachten die kunnen aanhouden tot ver in de volwassenheid. Met tientallen programma’s proberen scholen pesten terug te dringen. Maar of kinderen zelf aangeven dat zij door deze programma’s echt minder gepest worden, was nauwelijks wetenschappelijk onderzocht. Tot nu.
Hoogleraar Rene Veenstra van Rijksuniversiteit Groningen heeft samen met collega's van de Universiteit Utrecht, de Radboud Universiteit Nijmegen, de Vrije Universiteit Amsterdam, de Erasmus Universiteit Rotterdam en het Trimbos Instituut, in opdracht van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) en het ministerie van OCW, tien antipestprogramma’s getoetst op effectiviteit. In hun eindrapport ‘Wat werkt tegen pesten?’ concluderen zij dat vier programma’s pesten daadwerkelijk terugdringen.
Vraag het aan het kind
In hun onderzoek bevroegen hoogleraar Ontwikkelingspsychologie Bram Orobio de Castro van de Universiteit Utrecht en zijn collega’s kinderen zelf naar pesten en gepest worden. “Dat werkte verhelderend. Leerlingen bleken meer gepest te worden dan gedacht. Meer ook dan dat zij vertelden aan leerkrachten en ouders. Ongeveer 1 op de 14 kinderen wordt meerdere keren per week gepest. Een derde van deze kinderen geeft aan dit aan niemand verteld te hebben, terwijl 79% van deze kinderen al meerdere schooljaren wordt gepest. Dat geeft aan dat de kinderen zelf bevragen essentieel is om pestgedrag op scholen in kaart te brengen.”
De effectieve programma’s
Programma’s die in het primair onderwijs binnen een schooljaar pesten verminderen, zijn PRIMA, KiVa en, voor de jongste kinderen op de basisschool, Taakspel. “Dit zijn zogenoemde universele programma’s, antipestprogramma’s die bedoeld zijn voor de hele klas.” De Utrechtse hoogleraar en zijn collega’s keken ook naar twee programma’s die zich niet op de hele klas, maar juist op individuele kinderen richten. Dan blijkt Alles Kidzzz bijzonder goed te werken.
Programma niet verplichten, bevragen van leerlingen wel
Orobio de Castro adviseert het ministerie van OCW in het eindrapport om antipestprogramma’s niet verplicht te maken voor alle scholen. “Op sommige scholen is er geen noodzaak om aan de slag te gaan met zo’n programma, simpelweg omdat er niet gepest wordt. Dat haalt ook meteen het idee dat pesten op school er ‘nu eenmaal een beetje bij hoort’ finaal onderuit.
De Utrechtse hoogleraar stelt dat het bevragen van leerlingen over pesten wel verplicht moet worden gehouden. “Want als er wél gepest wordt, dan weten vooral de leerlingen dat. En dan is er dus wat aan te doen: dat maakt dit onderzoek duidelijk.” In dat laatste geval adviseert Orobio de Castro scholen om een van de effectieve, universele antipestprogramma’s te gebruiken. “Eventueel, bij grote problemen met individuele leerlingen, aangevuld met het individuele programma Alles Kidzzz. En kijk een jaar na invoering of het pesten inderdaad verminderd is, ook weer door dit aan de leerlingen zélf te vragen.”
Laatst gewijzigd: | 20 juni 2024 08:18 |
Meer nieuws
-
07 oktober 2025
Wat kunst met ons doet
Psycholoog Ralf Cox onderzoekt wat kunst met mensen doet – van hartslag tot associatie, van emotie tot sociale interactie. Zijn onderzoek laat zien dat kunstbeleving zowel meetbaar als ongrijpbaar is.
-
01 oktober 2025
EU-burgers over klimaatmaatregelen: steun voor subsidies, tegen belastingen
Na een zomer met meerdere hittegolven die erger worden gemaakt door klimaatverandering, laat een nieuwe studie zien dat veel EU-burgers bereid zijn verschillende vormen van klimaatbeleid te steunen.
-
30 september 2025
Luitenant-generaal Elanor Boekholt-O’Sullivan ontvangt Aletta Jacobsprijs 2026
De Aletta Jacobsprijs 2026 van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) is toegekend aan Elanor Boekholt-O’Sullivan, de eerste vrouwelijke luitenant-generaal bij de Nederlandse krijgsmacht. De Aletta Jacobsprijs wordt op vrijdag 6 maart 2026 uitgereikt...