Grootste Nederlandse kerken-beeldbank digitaal ontsloten

Deze maand is de website  kerkeninbeeld officieel in gebruik genomen. Daarmee is de fotocollectie van het Instituut voor Christelijk Cultureel Erfgoed van de Rijksuniversiteit Groningen, de grootste beeldbank van kerkgebouwen in Nederland, nu ook via het internet te raadplegen.

Op de nieuwe website zijn in totaal zo’n 60.000 afbeeldingen te zien van ongeveer 3000 kerken in Nederland. ''Daarmee is een mijlpaal bereikt in een omvangrijk project, dat in 2000 in gang is gezet'', zegt dr. Justin Kroesen van het instituut. Al ver vóór het digitale tijdperk, in 1965, begon zijn collega dr. Regnerus Steensma met het verzamelen van beeldmateriaal van kerkgebouwen, zowel oude prenten en foto's als nieuw gemaakte exterieur- en interieuropnames. Alle afbeeldingen werden op kaarten geplakt en in archiefkasten opgeslagen. In de loop der jaren groeide de collectie uit tot een waardevolle vraagbaak voor het onderzoek naar kerkgebouwen door bouw- en kunsthistorici, monumentenzorgers en lokale historici.

Breed publiek  

Nu het archief digitaal is ontsloten, neemt het aantal gebruikers snel toe. Bezochten in januari nog 908 mensen de site, in juli was dat aantal gegroeid tot 44.907. De grote belangstelling verbaast Kroesen niet: “Ik heb in de afgelopen jaren gemerkt dat de interesse voor oude kerken enorm is, en alleen maar groeit.” Waar Kroesen wel van op kijkt, is dat bijna de helft van de bezoekers uit het buitenland komt. “Gisteren kreeg ik bericht van een Zwitserse onderzoeker die foto’s van de koorbanken in Dordrecht wilde bestellen, en een paar maanden geleden kwam er een mail uit Canada van een Fries emigranten-echtpaar bij wie de map met foto’s van de kerk uit het geboortedorp nostalgische gevoelens had opgeroepen”.

Nu de fotocollectie overal ter wereld gemakkelijk raadpleegbaar is geworden, wordt een veel breder belangstellend publiek bereikt. Verwacht wordt dat het gebruik nog verder zal toenemen wanneer de beeldbank ook in internationale netwerken zal worden opgenomen.

Om dit project tot stand te brengen hebben de initiatiefnemers samengewerkt met verschillende afdelingen van de universiteit, waaronder de Centrale Fotodienst en de ICT-afdelingen van de Faculteit Letteren en de Universiteitsbibliotheek. Zelf werken Kroesen en Steensma de komende jaren verder aan de inhoudelijke beschrijving van alle foto’s met dateringen en iconografische bijzonderheden. Het is niet moeilijk gebleken om het project, dat enkele tonnen heeft gekost, te financieren.

Behalve door de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen is de belangrijkste financiële ondersteuning afkomstig geweest van het VSB-fonds, het J.B. Scholtenfonds, de Stichting St. Anthonygasthuis, de P.W. Janssen’s Friesche Stichting, de Van Heloma Stichting, de Stichting Doopsgezind Rusthuis.

Noot voor de pers