Costs and effectiveness of extended vaccination strategies against pertussis and pneumococcal disease

Promotie: dhr. M.H. Rozenbaum, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Costs and effectiveness of extended vaccination strategies against pertussis and pneumococcal disease

Promotor(s): prof.dr. M.J. Postma, prof.dr. E. Hak

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Meest kosteneffectieve leeftijd kinkhoestvaccinatie rond 12 jaar

Mark Rozenbaum onderzocht de kosten en effectiviteit van een uitbreiding van de vaccinatiestrategie tegen de Bordetella pertussis (kinkhoestveroorzaker) en de pneumokok Streptococcus pneumoniae.

Omdat het Nederlandse Rijksvaccinatieprogramma al intensief is en de gezondheidszorg kampt met gelimiteerde budgetten, zijn de mogelijkheden voor opname van nieuwe vaccins in het Rijksvaccinatieprogramma beperkt. Naast vele andere factoren hebben doelmatigheidsuitkomsten een groot effect op de beslissing om een vaccin op te nemen in het Rijksvaccinatieprogramma.

Allereerst onderzocht Rozenbaum de (kosten-)effectiviteit van pneumokokkenvaccinatie. Het blijkt dat er grote verschillen zijn in de geobserveerde epidemiologie na de introductie van het vaccin in Amerika en Europa. In Europa werden er minder pneumokokkengevallen voorkomen in ongevaccineerde individuen (‘herd immunity’) terwijl er meer ziekte werd waargenomen veroorzaakt door serotypen waartegen het vaccin geen bescherming biedt (serotypevervanging). Dit had tot gevolg dat de kosteneffectiviteit van het destijds gebruikte 7-valente pneumokokkenvaccin minder gunstig was dan eerder voorspeld. Meer valente pneumokokkenvaccins hebben een grotere kans om te worden beschouwd als kosteneffectief omdat deze waarschijnlijk meer directe en herd immunityeffecten bieden terwijl de kans op serotypevervanging kleiner is. Als gevolg van deze potentiële herd immunity zal het vaccineren van andere (risico-) groepen potentieel minder gunstig worden. Zo blijkt uit een economisch model dat het vaccineren van risicogroepen in Engeland waarschijnlijk niet als kosteneffectief kan worden beschouwd, tenzij het vaccin ook bescherming biedt tegen niet-invasieve pneumonieën. Dit laatste wordt momenteel onderzocht in een grote Nederlandse klinische trial.

Vervolgens onderzocht Rozenbaum de impact van de uitbreiding van het huidige pertussis (kinkhoest) vaccinatieprogramma naar adolescenten en volwassenen. Gegeven de complexiteit van pertussistransmissie was het nodig een dynamisch transmissiemodel te ontwikkelen. Dit model suggereert dat de meest kosteneffectieve leeftijd om te vaccineren rond de 12 jaar is. Echter het beoogde beschermende effect voor (gedeeltelijk) ongevaccineerde zuigelingen bleek minimaal te zijn.

Gezien de dynamiek van infectieziekten zijn soms complexe methoden nodig om de impact van nieuwe vaccinatieprogramma’s te voorspellen. Het uitbreiden van het huidige pneumokokken– en pertussis vaccinatieprogramma biedt de mogelijkheid om de morbiditeit en mortaliteit te verminderen en de ziektegerelateerde kosten te verlagen.

Mark Rozenbaum (Delft, 1983) studeerde medische biologie aan de RUG, waar hij zijn promotieonderzoek uitvoerde bij de vakgroep PharmacoEpidemiology & PharmacoEconomics. Het werd medegefinancierd door Wyeth (Pfizer) en GlaxoSmithKline in België. Inmiddels is hij werkzaam bij Pfizer als Manager Health Technology Assessment/Outcome Research.