Ontwikkelingspsychologie

Sanne Koerhuis is 23 jaar en woont voor haar master Ontwikkelingspsychologie op kamers in Groningen. Als ze op zoek gaat naar een stageplek, zoekt ze in de omgeving van Zwolle. Daar wonen haar ouders en haar vrienden. Daar wil ze uiteindelijk ook gaan werken. Ze hoopt dat ze in die regio gemakkelijker een stageplek kan vinden. Haar medestudenten lijken vooral in het hoge Noorden te zoeken.

“En,” ze glimlacht en houdt haar hoofd een beetje scheef, “de gedachte was ook: wie weet hoe het loopt met een stage… Dat hoor je toch ook? Dat je via stage in een baan rolt.”

Het leek Sanne altijd al leuk om bij een school stage te lopen, omdat die leeftijdsgroep haar aanspreekt. Aan GGZ-instellingen denkt ze pas als een vriendin, werkzaam als jeugdwerker bij een gemeente, haar tipt en haar een lijst met voor haar interessante instellingen stuurt. Ze gaat open de zoektocht in. Ze heeft geen specifiek idee van wat voor stage ze zou willen. Ze verstuurt heel veel mails. Het duurt bijna 4 maanden voordat ze ‘beet’ heeft.

In november mailt ze over een stageplek naar Ex Aequo in Zwolle. Zij antwoorden dat er geen plek voor haar is. Maar als ze een paar maanden later nog eens mailt, is er wél plek. Half maart begint Sanne aan haar stage. Een maand later dan de bedoeling is, maar ze is blij dat ze toch nog mag beginnen. Anders zou ze vertraging oplopen.

“Ik ben hier nu een maand, en heb al bij verschillende interessante casussen mogen zitten. Het is interessant dat er van alles voorbijkomt. We zien kinderen met autisme of adhd, en ook bijvoorbeeld oudere pubers die worstelen met somberheid, of iemand die last heeft van een tic. Ik denk dat dat op een school in het speciaal onderwijs minder divers is. Daar gaat het toch vooral over leerproblemen.”

MoleMann Ex Aequo is een GGZ-instelling die zich richt op alle leeftijden. Sanne loopt haar stage bij het team voor Kinderen en Jeugdigen. De leeftijd van de cliënten loopt uiteen van 6 tot 17 jaar. Het team bestaat uit orthopedagogen, psychologen, psychiaters en systeemtherapeuten. Het is een klein team, iedereen kent elkaar. Je krijgt dan heel veel mee van de verschillende expertises, merkt Sanne.

“Er wordt heel gezamenlijk gewerkt. Diagnostiek en behandelingen vinden vaak plaats in tweetallen. Er zijn veel verschillende overleggen. Soms wordt iemand die niet op een bepaalde casus zit gevraagd om mee te denken over een aanpak. Ik werk vooral samen met een orthopedagoog-generalist die als regie-behandelaar bij verschillende behandelingen optreedt. Maar ik mag bij iedereen aanhaken en de teamleden schieten mij aan wanneer zij denken dat ze iets hebben wat interessant voor mij is. Ze vragen of ik wil aanschuiven, meedenken en helpen. Ze zien me niet echt als een stagiair, maar als een collega. Dat vind ik ontzettend leuk. Ik mocht ook meteen mee op teamuitje.”
Met haar vaste begeleidster heeft ze elke week een half uur tot een uur overleg. Dat contact gaat heel erg vanzelf. Ze bespreken wat ze de volgende week gaan doen, hoe Sanne erin staat, of er dingen zijn waar ze tegenaan loopt. Er wordt echt tijd voor begeleiding vrijgemaakt, dat is heel fijn.”

Na drie jaar in de boeken is Sanne erg benieuwd hoe de praktijk is. Er had van haar best een praktisch deel in de bachelor gemogen, om alvast te kunnen ervaren hoe je de theorie in de praktijk terugziet.

“Bij Ex Aequo werken ze heel systemisch. School, ouders en familie worden bij de behandeling betrokken, omdat zij invloed hebben op het gedrag van de hulpvrager. Er wordt niets uitgelegd aan de hand van theorie, maar ik zie de theorie erachter wel en ik kan de verbanden wel leggen. Wat ik heel leuk vind is het contact met kinderen en ouders. Dat je ziet hoe verschillend ouders met hun kinderen omgaan en wat voor invloed dat heeft op het gedrag. Dat vind ik heel interessant. En ook dat behandelingen niet rechtstreeks uit het boekje komen. De ene behandelaar vindt het prettig om veel met voorwerpen te doen, of te tekenen. De ander heeft een voorkeur voor vragen stellen. Ieder zet zijn sterke kant in. Ik denk dat ik zelf een voorkeur heb voor tekenen of werken met voorwerpen. De eerste week heb ik vooral meegekeken. Nu doe ik wat verslaglegging en rapportage. Binnenkort ga ik testen afnemen en ook een schoolobservatie doen om te kijken hoe het kind in die omgeving is. Dat mag ik alleen gaan doen. Steeds een stapje meer. Tijdens een behandeling zit er altijd iemand bij, dat gaat altijd onder supervisie.”

De opdracht voor de stage is een klinisch stageverslag schrijven. Daarin staan persoonsgegevens, waar iemand mee zit, wat de klachten zijn en hoe je gaat behandelen. Ook reflecteren op de stage maakt deel uit van de beoordeling.
Sanne is tegen begin augustus klaar met haar stage bij Ex Aequo. Ze vertelt dat ze dan bij eenzelfde soort instelling wil gaan werken, maar voegt daaraan toe dat werken op speciaal basisonderwijs of speciaal voortgezet onderwijs haar ook blijft trekken.

“Als tip zou ik meegeven: begin op tijd met zoeken. Zelf ben ik wel op tijd begonnen met zoeken, maar omdat het een hele grote groep is die een stageplaats zoekt, is het toch lastig een plek te vinden. Dat de wachtlijsten lang zijn en de werkdruk hoog is, speelt denk ik ook mee. Er is dan minder ruimte voor stagebegeleiding. Misschien ook advies is dat je je niet blind staart op een bepaalde stage. Kijk breed met de gedachte: daar zou ik ook veel van kunnen leren.”

Mijn naam is Saskia Kunnen, en ik ben mastercoördinator van de track ontwikkelingspsychologie. Ik doe al meer dan dertig jaar onderzoek naar de identiteitsontwikkeling bij jonge mensen en mede vanuit die achtergrond voel ik me nauw betrokken bij de manier waarop onze studenten een weg zoeken in de studie en zich ontwikkelen van student tot professional.

Het uitgangspunt van mijn eigen onderzoek en dat van veel collega's is de "complex dynamische systeem" benadering. Met complex systeem bedoelen we dat de unieke persoon in de eigen omgeving het uitgangspunt is van ons onderzoek. Met dynamisch bedoelen we dat we onderzoeken hoe de persoon en de omgeving elkaar continue wederzijds beïnvloeden over de loop van de tijd.

We hebben gekozen voor deze benadering, omdat kennis van hoe mensen zich ontwikkelen alleen mogelijk is door naar dat individuele proces te kijken, en te bestuderen hoe een persoon en de omgeving elkaar veranderen. In de praktijk hebben ontwikkelingspsychologen die kennis van individuele ontwikkeling nodig in hun werk (in bijvoorbeeld de geestelijke gezondheidszorg of het onderwijs) om de ontwikkeling van hun cliënten of leerlingen optimaal te kunnen bijsturen en begeleiden.